Groen!
Brussel, 10 maart 2007
" 21ste eeuw, eeuw van de ecologie"
Slotspeech Vera Dua, Internationaal Seminarie 10 maart 2007
Beste vrienden,
Ik zou willen beginnen met alle sprekers van vandaag te bedanken: ik
vond het een zeer boeiende en interessante namiddag over de essentie
van een toekomstgerichte ecologische politiek. Ik denk dat het zeer
goed is dat we als partij nog eens een goede inhoudelijke fond leggen
vooraleer we terug in de jachtige realiteit van een
verkiezingscampagne stappen.
De sprekers gaven ons niet alleen belangrijke informatie maar ook
goede argumenten voor het debat over de noodzakelijke ecologische
omslag waar we als samenleving voor staan.
We kunnen inderdaad de ecologische uitdaging op drie niveaus zien.
Ten eerste is er een culturele en morele dimensie. De manier waarop we
het begrip welvaart interpreteren, de manier hoe onze
consumptiemaatschappij is georganiseerd, het feit dat vooruitgang al
te vaak enkel wordt gezien als groei in de materiële zin, dit zijn
zaken die gaan over de essentie van ons samenlevingsmodel. Dat dit
samenlevingsmodel momenteel leidt tot een structurele overbevraging
van de planeet is een moreel probleem, en dient vanuit een grote
morele bekommernis beantwoord te worden.
Ten tweede is er een technologische en maatschappelijke dimensie.
Naarmate we meer weten over de ernst van de ecologische uitdagingen,
beginnen we ook te beseffen wat dit betekent voor de manier waarop we
onze maatschappij organiseren. We weten ondertussen dat we er met een
business as usual-houding niet zullen komen. Maar het besef van wat er
ons te wachten staat als we nu niet handelen, betekent ook een enorme
uitdaging op het creatieve en innovatieve vlak en daarin zitten
ontzettend veel mogelijkheden (o.a. ook op het vlak van
tewerkstelling)
Ten derde is er een politieke dimensie. Een politiek systeem dat
vooral steunt op kortetermijnbelangen en haalbare compromissen waarbij
men toch maar niemand voor het hoofd wil stoten is niet aangepast aan
het soort uitdagingen waar we voor staan. We hebben nood aan een
totaal ander ambitieniveau. Dit kan nog het best vertaald worden in:
het enige realistische antwoord is een beleid gebaseerd op radicale
oplossingen en dat is helemaal iets anders dat wat politici als
Leterme vandaag verstaan onder goed bestuur.
De vraag die politici zich telkens zouden moeten stellen is: hoe
zullen onze kleinkinderen terugkijken naar de keuzes die wij vandaag
maken?
En het is juist omdat deze focus in de gangbare politiek ontbrak, dat
groene partijen zijn ontstaan.
De Groenen stelden immers de vragen die velen liever niet wilden
horen.
Het is ongeveer 30 jaar dat groene partijen actief zijn in Europa. We
hebben aan de ene kant enorm veel bereikt. Laten we dat niet vergeten.
Als we kijken naar de eerste generatie milieuproblemen, dan was het
juist onder druk van groene partijen dat deze de voorbije decennia
vrij succesvol werden aangepakt.
Maar aan de andere kant doet het ook pijn te merken dat veel dingen
waarvan we hoopten dat ze nooit waarheid zouden worden, nu de
dagelijkse werkelijkheid zijn voor de huidige generaties. Er is dus
nog ontzettend veel werk aan de winkel.
De groene partijen hebben een zeer verscheiden parcours afgelegd. Er
zijn de ervaringen met deelname aan de macht: laat ons eerlijk zijn,
soms was dit een veredelde vorm van growing up in public met als
gevolg dat een soort groene voorzichtigheid te veel kwam bovendrijven.
Zeker in de huidige context is dit niet aangewezen, want er is
inderdaad een verandering in de publieke perceptie rond ecologie. Soms
moet je wachten op het juiste moment om ineens een grote stap
voorwaarts te zetten. En net nu het ecologisch moment van de waarheid
aanbreekt, is het dus goed dat we onszelf als groene politici eens
flink wakker schudden.
En de drie sprekers van vandaag gaven ons in dat verband heel wat stof
tot nadenken.
Het verhaal van Wolfgang Sachs blijft erg sterk en zijn ideeën hebben
een grote invloed gehad op de onze. Wat hij vooral wil duidelijk maken
is hoezeer ecologie over rechtvaardigheid gaat. Ecologie is geen
afgeleid probleem. Het tegendeel is waar. Onze ecologische gulzigheid
in vraag stellen is dus in de eerste plaats een sociale vraag. En
komen tot een levenswijze die minder zwaar weegt op de planeet is in
mondiaal perspectief een daad van sociale rechtvaardigheid. De
klimaatverandering is een keiharde realiteit voor miljoenen mensen die
rechtstreeks in hun overleven bedreigd worden en de uitweg ligt in een
nieuwe mondiale ethiek
Tomas Wyns heeft de contouren geschetst van de transitie naar een
koolstofarme samenleving. Zijn verhaal ondersteunt wat wij eerder al
zegden. Welke waarheid is er werkelijk inconvenient? De waarheid dat
het wél mogelijk is om tot een koolstofarme samenleving te komen. Maar
dat kan alleen als we in een totaal ander kader gaan denken over
maatschappelijke verandering en over de haalbaarheid van maatregelen.
We kunnen inderdaad de transitie naar een koolstofarme samenleving
maken, maar dan moeten we wel nu kiezen voor een ecologische omslag.
Het verhaal van Reinhard Loske sluit perfect aan bij het traject dat
wij als Groen! de voorbije maanden hebben doorlopen. Ik heb sterk de
indruk dat de tekst van Loske waarin hij pleit voor een nieuw en
radicaal realisme in de politiek voor ons en voor andere groene
partijen op het juiste moment kwam. Loske wees ons terecht op een
zekere pleinvrees die bij groene partijen was ontstaan na zoveel jaren
politieke praktijk en na de diverse deelnames aan het beleid. Een
gezonde kritiek en een grondige analyse blijven nodig om net nu te
kunnen doen waar groene partijen ooit voor ontstaan zijn: pleiten voor
een structurele wijziging in de maatschappelijke patronen die leiden
tot sociale onrechtvaardigheid en uitputting van mens en planeet.
Veel stof tot nadenken dus, en vooral ook daardoor veel positieve
energie voor ons als ecologisten om dat te doen wat we moeten doen:
keihard vechten voor een werkelijk ecologische politiek.
Dat is het beste antwoord dat we binnen twintig jaar aan onze
kleinkinderen zullen kunnen geven. Het is het beste alternatief voor
alle vormen van ecocynisme en politieke berekening op korte termijn.
Het is de reden van ons bestaan als ecologische partij en het is de
essentie van het ecologisme.
Dus, nogmaals bedankt aan iedereen die meegewerkt heeft aan deze
inhoudelijke studiedag, en dat geldt in de eerste plaats voorJan
Mertens en de andere medewerkers van de politieke cel.
Nogmaals hartelijk dank aan de sprekers.
En uiteraard ook veel dank voor jullie aanwezigheid, ik hoop dat
iedereen genoeg inhoudelijke punch heeft meegekregen om voluit voor
ons groen project te gaan in de komende maanden.
Nog veel succes en bedankt!
Vera Dua