Opinie 34: `Taboe op slechte adem staat behandeling in de weg'
Kauwgom, spoelmiddeltjes, antibioticakuren en akelige maagonderzoeken.
Door onwetendheid over de oorzaak van slechte adem grijpen mensen vaak
naar de raarste middelen, vindt tandarts-parodontoloog Edwin Winkel.
'Er is nog steeds een taboe op slechte adem. Daarom weten veel
patiënten - en soms zelfs huisartsen - niet dat het prima te
behandelen is.'
Winkel houdt eens per week een slechte ademspreekuur bij tandheelkunde
in het UMCG. 'Mensen met een slechte adem, of halitose, zijn vaak
enorm geïsoleerd', zegt hij. 'Ze hebben soms het gevoel dat anderen ze
al op vijf meter afstand kunnen ruiken. Ze durven geen handen te
schudden, laat staan een zoen geven. Slechte adem kan een reden zijn
dat ze niet werken of geen partner hebben. Ze zitten vaak huilend bij
mij in de stoel.'
Schaamte
Er rust nog altijd een taboe op slechte adem, meent Winkel. Mensen
durven elkaar er vaak niet op aan te spreken, waardoor het ook niet
goed bekend is dat er in veel gevallen betrekkelijk eenvoudig iets aan
te doen is. 'Dat probeer ik te doorbreken door zoveel mogelijk
aandacht in de media te vragen. Ik heb mensen nog nooit zo gelukkig
gemaakt als met dit spreekuur. Ze komen na afloop langs met bloemen en
flessen wijn. Het verandert hun leven.'
Oorzaken
Winkel begon tien jaar geleden met onderzoek naar halitose. Toen dacht
men nog dat de geur vaak uit de maag kwam. 'Mensen moesten langs
specialisten, werden onderworpen aan akelige maagonderzoeken, kregen
zuurremmers voorgeschreven. Een hoop gedoe kortom, en allemaal
zinloos.' Inmiddels is bekend dat er over het algemeen drie plaatsen
zijn waar de slechte adem vandaan komt. De mond met de tong en het
tandvlees, het KNO-gebied of - in veel mindere mate - de longen.
Winkel spoort de oorzaak op met een vragenlijst, een halimeter (die de
hoeveelheid zwavelgassen meet), en zijn eigen neus. 'Ik vraag mensen
om van tevoren niet hun tanden te poetsen. Ik moet ze op hun slechtst
onderzoeken.'
Tongplak
Halitose veroorzaakt door het tandvlees is goed te behandelen, aldus
Winkel. 'Daar is prima uit te komen.' Voor de tong - de meest
voorkomende oorzaak van halitose - is dat ingewikkelder. Patiënten
hebben een soort laagje, tongplak, over hun tong. Daarin blijven
eiwitten en voedsel hangen en dat is een uitstekende voedingsbron voor
bacteriën. 'Dat zijn heel gewone bacteriën, maar die vermenigvuldigen
zich veel meer dan normaal. Dat laagje moet weggehaald met een
tongschraper en een gorgelmiddel. Die behandeling is heel effectief:
negentig procent van de patiënten is er mee gebaat.'
Ongeloof
Toch is de behandeling dan vaak nog niet klaar. 'Veel mensen kunnen
namelijk niet geloven dat ze van de slechte adem af zijn. Stel je
voor: ze hebben zich twintig jaar geïsoleerd gevoeld, en met een
consult van een uur is het probleem opgelost. Dat is niet te bevatten.
Een ander probleem is dat halitose-patienten zichzelf niet ruiken, dus
het verschil nu ze behandeld worden ook niet. Daarom moeten ze steeds
weer van een vertrouwenspersoon bevestiging krijgen dat het echt
voorbij is. Vaak doet de partner dat, maar wij blijven mensen ook
begeleiden.'
Nutteloze middelen
Winkel maakt zich kwaad over alle nutteloze middeltjes en onderzoeken
die mensen krijgen voorgeschoteld uit commerciële overwegingen of
onwetendheid. 'Roze of groene middeltjes op basis van mint. Daarmee
verandert de smaak van mensen en denken ze dat het helpt. Of kauwgom
voor een frisse adem: dat is een misvatting.' Daarnaast zijn er
huisartsen die er te weinig vanaf weten en nog steeds aankomen met
maagonderzoeken of antibioticakuren. 'En het ergste is: dat wordt
allemaal vergoed, maar ons spreekuur niet want dat valt onder
tandheelkunde.'
Curriculum vitae
Tandarts-parodontoloog dr. Edwin G. Winkel studeerde in 1980 af aan de
RUG. Hij is sinds 1982 verbonden aan het Academisch Centrum
Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) en is mede-oprichter van de Kliniek
voor Parodontologie Amsterdam (KvPA). Zijn promotieonderzoek (2000)
ging over de ontwikkeling van de klinische microbiologie en de
gevolgen van systemische antimicrobiële therapieën bij
parodontitis-patiënten. Naast de parodontologie en de implantologie
startte hij in 1998 op de kliniek voor parodontologie in Amsterdam het
eerste spreekuur voor halitose in Nederland. Sinds eind februari 2006
houdt hij eens per week een slechte adem spreekuur bij de afdeling
tandheelkunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen. /MB
Informatie
Edwin Winkel, tel. 06 54685122, e-mail: edwinwinkel@kvpa.nl
Rijksuniversiteit Groningen