Partijprogrammas getoetst op beste aanpak alcoholproblematiek

Stap

Programma ChristenUnie bevat meest effectieve maatregelen

De ontwerp-verkiezingsprogrammas van de huidige kamerfracties zijn door STAP beoordeeld op hun bijdrage aan een effectief alcoholbeleid. De conclusie van STAP (Stichting Alcoholpreventie) is dat het programma van de ChristenUnie de meest effectieve maatregelen voorstelt.

Programma ChristenUnie stelt meest effectieve maatregelen voor Uit onderzoek is bekend dat een effectief alcoholbeleid gebaseerd is op drie elementen: goede regelgeving, strikte handhaving en aandacht voor publieke bewustwording. Deze drie elementen zijn concreet terug te vinden in het programma van de ChristenUnie. Voorafgaand geeft het programma volgens STAP een heldere analyse van de problematiek:

Het aantal alcoholverslaafden en probleemdrinkers overtreft het aantal drugsgebruikers veruit. Alcoholmisbruik neemt toe, vooral onder jongeren tussen de 12 en de 14 jaar. Twee op de vijf jongens en één op de tien meisjes drinkt teveel alcohol. Het aantal alcoholgerelateerde ongelukken is groot. De hersenschade die jongeren door overmatig alcoholgebruik oplopen, wordt pas na hun 24e merkbaar. Ook hier geldt dat mensen, en zeker jongeren, soms tegen zichzelf in bescherming genomen moeten worden.

Het partijprogramma van de CU pleit voor de volgende maatregelen:
- Alcoholgebruik wordt ontmoedigd en overmatig alcoholgebruik bestreden met voorlichting en strikte handhaving van regels.

- De accijnzen op alcoholhoudende dranken worden verhoogd.
- De leeftijdsgrens voor lichtalcoholische dranken wordt verhoogd naar achttien jaar. Aan de leeftijdsgrenzen wordt streng de hand gehouden.

- Houders van horecagelegenheden zijn mede aansprakelijk voor de gevolgen van overmatig drankgebruik in hun gelegenheid.

- De zogenaamde gemaksdrankjes, zoals breezers, worden niet langer verkocht in de supermarkt, maar alleen in slijterijen.

- Dood door schuld bij verkeersovertredingen wordt zwaarder bestraft bij grove schuld. Hieronder vallen alcohol-, drugs- of medicijngebruik.

- Automobilisten die onder invloed achter het stuur zijn betrapt worden verplicht een alcoholslot in hun auto in te bouwen.

Ook het CDA wil regelgeving, handhaving en bewustwording, maar brede maatregelen missen Het CDA stelt ook een betere handhaving van bestaande regels voor. Zij wil de wetgeving met betrekking tot de verkoop van alcohol aan minderjarigen uitbreiden (ze wil een strenger verbod en jongeren zelf en ouders moeten ook strafbaar worden). Ook wil het CDA de burgemeester meer bevoegdheden geven op het gebied van openbare orde. Ook het CDA besteedt dus aandacht aan de drie elementen van effectieve alcoholpreventie. Maar de maatregelen zelf zijn volgens STAP minder effectief en volledig dan die door de Christen Unie worden voorgesteld, omdat de preventiemaatregelen die het CDA voorstelt voornamelijk op jongeren en overlastplegers zijn gericht en niet op de grote groep volwassen probleemdrinkers in Nederland. Zo rept het programma niet over accijnsverhoging, het beperken van verkooppunten en verhoging van de leeftijdsgrens, maatregelen waarvan de effectiviteit vaststaat. Wim van Dalen, directeur STAP: Het lijkt erop dat de alcoholmaatregelen van het CDA vooral zijn ingegeven door het doel de samenleving veiliger te maken, terwijl de voorstellen van de ChristenUnie effectiever zullen voor de hele volksgezondheid.

De alcoholpreventie programmapunten van het CDA:

- Verslavingen worden bestreden door gezonder te laten eten op school, door sport te bevorderen, door een strenger verbod op tabak- en alcoholverkoop aan jeugdigen en door ouders meer invloed te geven op wat er allemaal op tv te zien is. De doorgifte van bepaalde kanalen moet kunnen worden geweigerd.

- Er kan niet vroeg genoeg worden begonnen, bijvoorbeeld op school, met het bewust maken van risicos van alcohol, drugs en een ongezonde leefstijl.
- Overlast wordt zo nodig aangepakt door middel van individuele alcoholverboden.
- Leeftijdsgrenzen voor verkoop van tabak, alcohol en drugs moeten strenger gecontroleerd worden: niet alleen de verkoper aan jongeren is strafbaar, maar vanaf een bepaalde leeftijd ook de jongere zelf en zijn ouders. De jongere kan op een bij de leeftijd passende wijze worden gestraft.

- In het kader van tegengaan van overlast krijgen de officier van justitie of de burgemeester de bevoegdheid om zogenaamde openbare ordebevelen te geven aan personen die overlast veroorzaken, bijvoorbeeld door middel van alcohol- en verblijfsverboden.
- De overheid zal de media aanspreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en afspraken met hen maken om (het overmatig gebruik van) alcohol niet verder te normaliseren.

- Alcohol en drugsgebruik in het verkeer wordt hard aangepakt.

D66 en PvdA: gemiste kansen.
D66 wil een structureel hoger budget bestemmen voor preventie en voor onderzoek naar de effectiviteit en doelmatigheid ervan. Er moeten effectieve preventieprogrammas worden ontwikkeld en uitgevoerd, gericht op verslaving, waaronder nicotinegebruik (roken) en overmatig alcoholgebruik.
Concreet beperkt D66 zich tot het voorstel het verkoopverbod aan jongeren onder de 16 jaar strenger te handhaven en niet alleen verkopers van alcohol, maar ook ouders en kinderen hiervoor wettelijk aansprakelijk te stellen. Ook wil ze meer voorlichting. Ondanks dat ze zich voor effectieve maatregelen willen inzetten, doet ze daarvoor geen concrete voorstellen, terwijl er al genoeg bekend is over wat effectieve maatregelen zijn. Daarmee mist het programma van D66 volgens STAP daadkracht om tot een effectief alcoholbeleid te komen.

De PvdA stelt dat het pesten op scholen en het toegenomen alcoholgebruik onder tieners zorgelijke ontwikkelingen zijn die de kansen voor kinderen verminderen. Daarom moet volgens de PvdA de samenleving kindvriendelijker worden. Wim van Dalen: De PvdA vertaalt de kindvriendelijke omgeving niet naar een omgeving die vrij is van alcoholhoudende drank, zoals op de door de PvdA zo sterk gepromote sportverenigingen, bijvoorbeeld. Een gemiste kans.

De SP houdt haar opties open.
De SP beperkt zich tot de stelling krachtiger beleid nodig is om tabak- en alcoholmisbruik en drugsverslaving te bestrijden, vooral onder jongeren.

Overige partijen: geen aandacht voor alcoholpreventie.
Alcohol wordt niet genoemd in het programma van de VVD. Ook de Groepen Nawijn, Wilders, Lazrak en Van Schijndel noemen geen specifieke alcoholbeleidsmaatregelen in hun verkiezingsprogrammas. GroenLinks beperkt zich tot het plan om alcohol- en drugscontroles in het verkeer te verscherpen.

De LPF en SGP hadden hun ontwerp verkiezingsprogramma nog niet integraal gepubliceerd ten tijde van de analyse.