Gemeente Sint-Michielsgelstel
30-11-05
De Meierij in stelling gebracht brengt Fort Sint-Anthonie weer in
beeld
Eind juni brachten acht gemeenten en twee waterschappen De Meierij in
stelling. Onder een gezamenlijke paraplu voeren zij de komende jaren
plannen uit in het Stellinggebied rondom s-Hertogenbosch. Inmiddels
wordt voortvarend gewerkt aan het eerste project: Fort Sint-Anthonie.
Fort Sint-Anthonie tussen Vught en 's-Hertogenbosch leidt vandaag de
dag een verborgen bestaan. De slechte bouwkundige staat van de
overgebleven delen van dit ooit roemruchte fort aan de Vughterweg en
de Dommel vraagt om een spoedige restauratie. Begin 2006 start de
gemeente 's-Hertogenbosch met het weer in beeld brengen van dit
voormalige verdedigingswerk. Cultuurhistorie en natuurbeleving gaan
daarbij hand in hand.
Bovenop de restanten van het voormalige fort staat nu een
kasteelachtig huis dat in 1933 werd gebouwd door de architect Hendrik
Willem Valk (1886-1973). Het fort werd omstreeks 1587 gebouwd op een
kwartier gaans van de stad en kreeg als taak de vijand in zijn opmars
vanuit Vught te belemmeren, of die nou via de weg kwam of over de
Dommel. Fort Sint-Anthonie werd op deze strategische plek aangelegd
volgens de laatste inzichten op krijgskundig gebied: stoere wallen
moesten kogels opvangen, met vier regelmatig geplaatste bastions kon
men belegeraars van alle kanten met vuur bestrijken en een natte
gracht met buitenwerken verhoogde de weerbaarheid van het fort.
Fort Sint-Anthonie was lange tijd een voornaam bolwerk. Eind
negentiende eeuw verloor het fort echter zijn functie. Bij de aanleg
van de nieuwe Vughterweg in 1887 verdween het westelijk deel van het
terrein en in 1910 werd Fort Sint-Anthonie in zijn geheel opgeheven.
In 1933 volgde de bouw van het huis van Valk op de restanten van het
oude fort en ernaast werd een openbaar plantsoen aangelegd. Vandaag de
dag zijn alleen de zuid-oostelijke bastions en de tussenliggende
courtine nog zichtbaar.
De gemeente 's-Hertogenbosch wil met de restauratie de
cultuurhistorische waarden van deze bijzondere plek nieuw leven
inblazen. Het plan bestaat uit vier onderdelen: vrijleggen van het
fort, aanpakken van de bekledingsmuren en de aanleg van een steiger en
een opgang, van de Dommel naar het fort. Tot slot zal gekeken worden
naar het resterende terreplein.
Het oude Fort Sint-Anthonie gaat een nieuwe toekomst tegemoet. Het
voorname verdedigingswerk langs de Vughterweg en aan de Dommel wordt
weer zichtbaar en herkenbaar gemaakt. De combinatie van
cultuurhistorie en natuurbeleving biedt volop kansen voor toeristische
ontsluiting. Hiermee wordt Fort Sint-Anthonie opnieuw in stelling
gebracht, voor 's-Hertogenbosch en voor de Meierij.