Ontmaskerd: EU en VS betalen 13 miljard dollar aan illegale
landbouwsubsidies
De Europese Unie en de Verenigde Staten subsidiëren illegaal hun
productie van maïs, rijst, gierst, fruitsap, ingeblikt fruit,
tomaten, zuivelproducten, tabak en wijn, volgens een nieuws
onderzoeksrapport dat vandaag gepubliceerd wordt door Oxfam, waarvan
Novib het Nederlandse lid is.
De EU en de VS moeten meer doen om voorafgaand aan de cruciale WTO
vergadering in Hong Kong van 13-18 december, tot een
ontwikkelingsakkoord te komen, anders kunnen ze opgezadeld worden met
een berg aan juridische aanklachten, zegt Oxfam, omdat
ontwikkelingslanden dan geen andere keus meer hebben.
Over de elf producten die bestudeerd zijn, betalen de VS en de EU
respectievelijk 9,3 miljard dollar en 4,2 miljard dollar totaal aan
jaarlijkse landbouwsubsidies die de wereldhandel verstoren. Het Oxfam
onderzoek wees uit dat 38 ontwikkelingslanden het slachtoffer zijn van
deze oneerlijke concurrentie, waaronder grotere landen als Mexico en
Brazilië en arme landen als Malawi en Mozambique.
Oxfam heeft overlegd met juridische experts die concludeerden dat de
getroffen landen meerdere rechtszaken tegen de EU en de VS kunnen
beginnen en winnen.
âDe WTO rechtszaak die de EU verloren heeft over de suikersubsidies en
de rechtszaak die de VS verloor over de katoensubsidies zijn slechts
het topje van de ijsbergâ, zegt Adrie Papma, Novib directeur
handelscampagne. âNovib en Oxfam zijn niet tegen alle subsidies, maar
we hebben wel altijd gezegd dat de ergste subsidies leiden tot
dumping. We weten nu dat vele van deze schadelijke subsidies niet
alleen oneerlijk, maar ook illegaal zijn volgens de WTO regelsâ.
Oxfamâs rapport stelt dat het WTO systeem voor geschillenbeslechting
duur en gecompliceerd is en daarom een laatste redmiddel. âDe beste
manier om de wereldhandelsregels te hervormen om ontwikkeling te
promoten is aan een onderhandelingstafel, niet in een rechtszaalâ,
zegt Adrie Papma.
Maar de rijke landen doen niet genoeg in de huidige WTO
onderhandelingen. De EU en de VS vragen zelfs om immuniteit voor
vervolging onder de zogenaamde Peace Clause. Oxfam zegt dat rijke
landen geen immuniteit zouden moeten krijgen maar in plaats daarvan de
overeenkomsten die ze al getekend hebben moeten uitvoeren. En rijke
landen moeten meer toezeggingen doen om hun handelsverstorende
subsidies te verminderen en hun markten te openen.
Als ze dat niet doen, moeten ontwikkelingslanden een akkoord
verwerpen.
âAls de EU en de VS hun beloftes tijdens de WTO top niet nakomen dan
rest de ontwikkelingslanden slechts de rechtszaalâ, zegt Adrie Papma.
âMaar ontwikkelingslanden zouden niet gedwongen moeten worden om
ontwikkeling via de rechtbank te krijgenâ.
Oxfamâs nieuwe onderzoek toont aan dat de EU en de VS zich niet houden
aan de WTO Agreement on Subsidies and Countervailing Measures. Sommige
van hun subsidies zijn ofwel verboden omdat ze het gebruik van
binnenlandse producten bevoordelen boven geïmporteerde producten of
strafbaar omdat ze exporten van ontwikkelingslanden verdringen,
marktprijzen onderdrukken en de binnenlandse industrieën van andere
landen schaden.
Oxfam ontdekte dat de VS over de afgelopen vijf jaar 25 miljard dollar
aan haar maïsboeren heeft betaald voor een gewas waarop anders 20
miljard dollar verlies was gemaakt over dezelfde periode. Zonder
subsidies zou de productie in de VS, alleen al in 2004, 15% lager
zijn, de VS zou niet meer exporteren en de wereldprijzen zouden 7%
hoger liggen. Boeren uit bijvoorbeeld Paraguay, Argentinië of
Zuid-Afrika â of uit landen waar de VS haar maïs dumpt, zoals
Ecuador, Honduras, Peru en Venezuela â zouden 4 miljard dollar meer
verdiend hebben.
De VS betaalt ook zoân 1,2 miljard per jaar aan haar rijstboeren. Dat
is 99% van de waarde van de totale oogst in de VS. Grote
rijstexporterende landen als Thailand, Uruguay, Guyana, India en
Suriname zouden allen sterke claims tegen de VS kunnen hebben in
verband met de concurrentie die ze op derde markten ondervinden.
Hetzelfde geldt voor landen waar Amerikaanse rijst wordt gedumpt,
zoals Haïti, Zambia, Mexico, Ghana en Costa Rica.
De EU betaalt jaarlijks 300 miljoen euro aan tomatenverwerkers, m.n.
in Griekenland, Italië, Spanje en Portugal. Dat is 65% van de waarde
van het hele gewas. Hierdoor konden deze landen âs werelds grootste
exporteurs van tomatenpasta worden. Boeren in Zuid-Afrika, Chili en
Tunesië zijn hier de dupe van.
De EU subsidieert haar fruitverwerkende industrie, m.n. in Italië en
Spanje, met 250 miljoen euro per jaar. Als de EU deze subsidies zou
afschaffen zou de wereldprijs voor fruitsap zou met 5% stijgen. En
boeren uit Argentinië, Brazilië, Costa Rica en Zuid-Afrika zouden 40
miljoen dollar meer per jaar kunnen verdienen.
De EU beschermt ook haar zuivelindustrie tegen concurrentie en steunt
haar zuivelproducenten met 1,5 miljard euro per jaar. Argentinië,
Brazilië en Uruguay zouden boter kunnen exporteren als de EU
exportsubsidies niet de wereldprijzen laag hielden. EU boter wordt
rechtstreeks gedumpt in Egypte, Marokko en Zuid-Afrika.
Eerder Oxfam onderzoek heeft laten zien dat de EU en de VS niet genoeg
doen bij de WTO onderhandelingen om hun landbouwsubsidies te
verminderen. De EU zou haar steun zelfs met 13 miljard dollar per jaar
kunnen uitbreiden onder haar huidige voorstel. Oxfam heeft ook
aangetoond dat het grootste deel van de EU en VS subsidies naar de
grote producenten gaat en niet naar kleinere boeren. Subsidies zouden
zo aangepast moeten worden dat zij kleine boeren, agrarische
ontwikkeling en milieubescherming moeten ondersteunen.
Oxfam zegt dat de EU en de VS hun handelsverstorende steun meer moeten
verminderen dan zij tot nu toe voorgesteld hebben en toegevoegde
maatregelen accepteren op de subsidies die overblijven. De VS moeten
stoppen met alle verstorende steun voor katoen en de EU moet alle
exportsteun stoppen per 2010. Er moet verder geen Peace Clause komen
die rijke landen immuniteit voor vervolging geeft.
Novib is het Nederlandse lid van Oxfam International, een
samenwerkingsverband van twaalf onafhankelijke
ontwikkelingsorganisaties. Het gezamenlijk ideaal: een rechtvaardige
wereld zonder armoede.
Bron: Novib, 29 november 2005
Novib