Nivel
Julia van Weert, Multi-Sensory Stimulation in 24-hour dementia care,
Effects of snoezelen on residents and caregivers
NIVEL, 2004, 312 pag.
NIVEL bestelcode: W 2.64
Prijs: 15,=
ISBN: 9069056968
Met snoezelen meer mens
30 november 2004
Demente verpleeghuisbewoners en hun verzorgers die met elkaar
snoezelen tijdens de ochtendzorg (uit bed helpen, wassen, aankleden)
lachen meer tegen elkaar. De bewoners worden met meer respect
behandeld en mogen vaker zelf keuzes maken, ze zijn in een betere
stemming, hebben meer plezier, zijn minder verveeld en klagen minder.
Verzorgenden die snoezelen zijn tevredener over de kwaliteit van hun
werk en over het contact met de bewoners. Hoewel de zorg dan soms meer
tijd kost, ervaren ze minder tijdsdruk en minder werkstress.
Dit komt onder meer doordat ze hun strakke tijdschemas loslaten. Ze
werken minder op de klok en stemmen de zorg meer af op waar de bewoner
op dat moment behoefte aan heeft.
Snoezelen is een manier van contact maken met iemand, door diens
zintuigen te prikkelen op een manier die hij of zij op dat moment
aangenaam vindt. Dat kan bijvoorbeeld zijn door het laten horen van
iemands lievelingsmuziek, het laten ruiken van lekkere geuren (zoals
zeep, koffie of dennentakjes) of het laten aanraken van aaibare
voorwerpen (een zachte trui of knuffel). Snoezelen doet geen beroep op
de cognitieve vermogens van demente ouderen. Ze worden niet
gecorrigeerd of betutteld, maar in hun waarde gelaten.
Snoezelen is populair in de verpleeghuiszorg: zon 75% van de
Nederlandse verpleeghuizen heeft een snoezelkamer voor
snoezelactiviteiten. Maar het snoezelen als benaderingswijze in de
24-uurszorg is nog vrij nieuw. NIVEL onderzoeker Julia van Weert
promoveert op 8 december 2004 aan de Universiteit Utrecht op de
effecten van snoezelen op demente verpleeghuisbewoners en hun
verzorgenden.
24 uurs zorg
Eigenlijk is snoezelen een sociale vaardigheid, het komt neer op echt
kijken naar de mensen die je verzorgt. Oók als ze dement zijn. Oók als
ze zich soms moeilijk gedragen, betoogt van Weert. Ze pleit ervoor dat
snoezelen een normaal onderdeel van de verzorging gaat worden. Dus
niet alleen op een speciaal snoezel-uurtje in een speciale
snoezelkamer, door een speciale snoezelmedewerker, maar als
geïntegreerd onderdeel van de normale verzorging, in de normale
omgeving, door elke verzorgende, op ieder moment van de dag. En dat
geldt niet alleen voor de zorg in verpleeghuizen. Snoezelen is
ontstaan in de verstandelijk gehandicapten zorg en kan ook heel goed
worden toegepast in de somatische zorg, de psychiatrie.
Snoezelen tijdens de 24-uurszorg heeft een duidelijke meerwaarde,
zowel voor bewoners als voor hun verzorgenden, zo bleek uit het
onderzoek van van Weert. Demente verpleeghuisbewoners die op een
afdeling wonen waar de hele dag door tijdens de verzorging gesnoezeld
wordt, zijn minder apathisch, minder depressief, minder agressief en
minder opstandig. Hun verzorgenden hebben meer vertrouwen in hun eigen
kunnen en vinden het gemakkelijker om met gedragsproblemen van
bewoners om te gaan.
Van Weert onderzocht voor haar promotie de invloed van snoezelen op
matig tot diep demente verpleeghuisbewoners en hun verzorgenden. In
zes verpleeghuizen verspreid over heel Nederland is snoezelen in de 24
uurs-zorg gedurende anderhalf jaar in de praktijk gebracht door de
volledige teams van zes psychogeriatrische verpleegafdelingen. Deze
afdelingen zijn vergeleken met zes controle afdelingen, die de
gangbare zorg bleven leveren.
Opdrachtgever en samenwerkingspartners
Het onderzoek is verricht in samenwerking met trainingscentrum
Bernardus/Fontis in opdracht van ZonMw.
Aanvullende subsidie werd verkregen van Stichting Centraal Fonds RVVZ
en de provincie Zeeland. Barry Emons gaf korting op snoezelmaterialen.
Voor het onderzoek zijn de contacten tijdens de ochtendzorg tussen 126
verpleeghuisbewoners en hun verzorgenden op video vastgelegd en
geanalyseerd. Ook hebben de verzorgenden gedragsobservatielijsten
ingevuld en een uitgebreide vragenlijst over hun werkbeleving.
Zie ook
* informatie over deze promotie op de website van de Universiteit
Utrecht
* bovengenoemd proefschrift (Engelstalig)
* De Nederlandstalige samenvatting van dit proefschrift [13 pag.
114kB]
* het NIVEL onderzoeksprogramma Het hulpverleningsproces
* NIVEL rapporten bestellen
Laatste update door: Thea Visser, op 30 november 2004
NIVEL, Postbus 1568, 3500BN Utrecht, Tel. 030 2729700, Fax. 030 2729
729, email: nivel@nivel.nl