Rapport Bovens
College B&W vermindert kwetsbaarheden in politiek-ambtelijke
verhoudingen
29 november 2004 - Djoe Lan Tan
De gemeente Amsterdam is zich bewust van de kwetsbaarheden in de
positie van topambtenaren en wil die verminderen. De rol van de
politiek moet daarbij ook kritisch tegen het licht worden gehouden.
Dit blijkt uit het rapport "Op elkaar aangewezen, een verkenning van
kwetsbaarheden in de professionele verantwoordelijkheden van
topambtenaren" dat in opdracht van het College van B&W van Amsterdam
is uitgevoerd.
Het onderzoek is een verkenning naar de kwetsbaarheden in de functie
van topambtenaren en werd uitgevoerd door de Utrechtse school voor
Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit van Utrecht
onder leiding van professor M. Bovens. Het College neemt de conclusies
en aanbevelingen van de onderzoekers over.
Nevenwerkzaamheden, bedrijfsmatig werken en relatie met politiek bestuur
In het rapport beschrijven de onderzoekers drie bronnen van
integriteitrisico's en dilemma's van topambtenaren:
* Nevenwerkzaamheden,
* Bedrijfsmatig werken
* Relatie met het politiek bestuur.
De risico's door het uitoefenen van nevenwerkzaamheden lijken op het
moment in Amsterdam onder controle. Wel wordt aanbevolen topambtenaren
te verplichten al hun nevenwerkzaamheden te melden. Nu gebeurt dat als
er sprake kan zijn van belangenverstrengeling of de schijn hiervan.
Het bedrijfsmatig werken brengt eveneens integriteitrisico's met zich
mee, zo melden de onderzoekers. De suggestie om hier nader naar te
kijken, neemt het College over.
Bespreekbaar maken samenwerkingsrelatie bestuurders en topambtenaren
Tenslotte richten de onderzoekers zich op de politiek-ambtelijke
verhoudingen. De conclusie van de onderzoekers is dat vooral deze
verhoudingen een belangrijke bron zijn van dilemma's en
integriteitrisico's. Voor een succesvolle samenwerkingsrelatie zijn
kernelementen als openheid, vertrouwen, veiligheid en respect
essentieel. Uit het onderzoek komt naar voren dat de
politiek-ambtelijke relaties binnen de gemeente Amsterdam niet altijd
aan deze kernelementen voldoen en dat ze veelal onbesproken en
impliciet blijven. Gegeven het feit dat bestuurders en topambtenaren
sterk op elkaar zijn aangewezen, wordt aanbevolen de
samenwerkingsrelatie tussen hen bespreekbaar te maken, zowel op
individueel als collectief niveau. Daarnaast wordt aanbevolen aandacht
te besteden aan het verder ontwikkelen van de bestuurlijke en
ambtelijke professionaliteit.
amstelstadhuisjan2003.jpg (885 Kb)
Ook de politiek kritisch beschouwen
Burgemeester Cohen schrijft in zijn voorwoord bij het onderzoek: "Wie
de integriteit van de overheid wil verbeteren moet ook de politiek
kritisch beschouwen. Het vak en de taak van de politicus worden er
niet eenvoudiger op. De toegenomen mondigheid van de burger, de
intense vervlechting van politiek en media en het ontstaan van nieuwe
maatschappelijke problemen, waarvoor nog geen oplossingen voorhanden
zijn, maken ook de politicus op het moment erg kwetsbaar. Het is een
misverstand te denken dat de democratie af is. Die is nooit af."
Samenhangend integriteitbeleid
De gemeente Amsterdam werkt sinds een aantal jaren aan de verbetering
en het onderhoud van de integriteit van de gemeentelijke organisatie.
Het Bureau Integriteit gemeente Amsterdam ontwikkelt voor de
gemeentelijke diensten en stadsdelen een samenhangend
integriteitbeleid voor de lange termijn en ondersteunt ze bij de
implementering daarvan. Het opsporen en tegengaan van fraude en
corruptie en het in kaart brengen en beheersen van risico's in de
organisatie maken hiervan deel uit.
Versterken oordeelskracht ambtenaar
Een wezenlijk onderdeel is ook het versterken van de oordeelskracht
van iedere ambtenaar en iedere leidinggevende en het vergroten van het
inzicht van de organisatie in de eigen dilemma's, blinde vlekken en
morele gevaren. Het onderzoek van professor Bovens is van dat beleid
een onderdeel. De gemeente Amsterdam en het Bureau Integriteit werken
het beleid gericht op de integriteit van topambtenaren én op politici
gestaag verder.
Op 10 december wordt het rapport Bovens door de onderzoekers officieel
aan burgemeester Cohen gepresenteerd. Ook vindt dan bijeenkomst plaats
waar met ambtenaren en politici met elkaar praten over het rapport.
© Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam