Nieuws
26 nov 2004 - Speech Jan van Zanen, partijvoorzitter VVD, op 116e
algemene vergadering
Dames en heren,
Liberale vriendinnen en vrienden.
Welkom bij het avondprogramma van de 116e algemene vergadering. Een
speciaal welkom voor onze ereleden Frits Bolkestein, Henk Vonhoff, Els
Veder-Smit.
Ook een speciaal woord van welkom voor onze gasten Lodewijk de Waal van
de FNV, de heren Meerman en Daems van MKB Nederland en de secretaris van
de Franse Ambassade monsieur Grégor Trumel en zijn echtgenote.
Ik weet zeker dat ik namens u allen spreek, als ik u zeg zeer te
betreuren dat het voor onze Ayaan Hirsi Ali onmogelijk is het congres van
haar partij bij te wonen.
Vanaf deze plek wil ik haar kracht en sterkte wensen. Ayaan, we hopen je
spoedig weer in ons midden te hebben.
Dames en heren,
Ik vraag uw aandacht voor het overlijden van een vooraanstaand
partijgenoot.
Mag ik u verzoeken te gaan staan.
Op 10 november is overleden Jan Verbeek, oud Eerste Kamerlid, een
Rotterdammer in hart en nieren. Hij heeft diverse functies bekleed binnen
en namens de VVD. Hij is onder meer lid van het hoofdbestuur geweest en
voorzitter van de Kamercentrale Rotterdam. Hij was jarenlang actief in de
Provinciale Staten van Zuid-Holland. Ook zat hij voor de VVD gedurende 16
jaar in de Eerste Kamer en in organisaties op internationaal terrein... Ik
stel voor een ogenblik stilte in acht te nemen voor deze Rotterdamse
liberaal.
1. De stand van het land
Dames en heren,
In Nederland heerste een staat van opgewondenheid die als 'zeldzaam voor
ons nationale karakter' werd gehouden. 'Op Straat, in koffijhuizen, in de
schouwburgen, in de kerken, overal werd gepolitiseerd, getwist en
gestreden', schreef een journalist in 1853. Professor P.J. Oud beschreef
later, dat de beslissing van het kabinet Thorbecke geen bezwaar te maken
tegen het herstel van de bisschoppelijke hierarchie in ons land, een golf
van antipapistisch sentiment over Nederland deed spoelen.
De protestantse actie tijdens de April-beweging ging zelfs zover dat
Thorbecke het lot van Oldenbarneveldt en de gebroeders de Witt werd
voorgehouden.
Het lijken hartstochten die ons land nu ook overspoelen. Een politieke
moord, een terroristische aanslag op de vrijheid van meningsuiting. Dit
alles raakt de ziel van de parlementaire democratie. Dit alles raakt het
hart van datgene, waar wij liberalen voor staan.
En kijkt u vandaag om u heen. Wat maken wij hier mee? Een politieke
partij, die in haar functioneren beperkt wordt omdat de veiligheid haar
daar toe dwingt. Dit alles maakt toch je als rechtgeaard liberaal woest.
Detectiepoortjes, politieagenten en particuliere bewaking in de zaal. Het
zijn symptomen van ernstige maatschappelijke ontbinding en aantasting van
onze menselijkheid, ons rechtsgevoel.
Als wij vinden dat meningsverschillen de perken te buiten gaan, dan is
het in een beschaafde samenleving gewoon mogelijk de gang naar de rechter
te maken. Smaad, aanzetten tot haat tegen een bevolkingsgroep, aanzetten
tot geweld, majesteitsschennis en blasfemie, het zijn allemaal uitwassen
die - ook bij de vrijheid van meningsuiting - begrensd zijn en begrensd
behoren te zijn in het recht. Of je nou vindt dat uitlatingen prima in
orde zijn of gruwelijk beledigend, dat doet er eigenlijk niet toe.
Het is bij uitstek liberaal religieuze opvattingen te respecteren.
Het betekent niet dat ons land een vrijplaats is aan te zetten tot
woorden en daden, die zonder die religieuze overtuiging niet door de
beugel zouden kunnen.
Gelijkheid voor de wet en de gelijke toepassing van het recht, schept
legitimiteit voor allen en daarmee de voorwaarde om allemaal tot de
samenleving en de rechtsorde te kunnen en willen behoren.
Uiteindelijk is de samenleving, is onze beschaving, gebouwd op de
vrijwillige deelname van mensen. Sommigen willen daar uitstappen onder
het mom van: "jullie rechtsorde is de onze niet". Maar dat, dames en
heren, dat is lariekoek.
Een rechtsorde beschermt wat zwak is. Lijf en goed. Ook van mensen die
niet tot sociaal sterke groepen behoren. Zij zijn zonder die bescherming
nog kwetsbaarder dan ze toch al zijn. De Nederlandse rechtsorde
vertegenwoordigt voor hen de hoop op een fatsoenlijk bestaan. Het recht
en de rechtsbescherming heeft een onmiskenbare functie voor de
emancipatie van juist diegenen die minder goed collectief georganiseerd
zijn.
Net zo goed hebben het recht en de rechtsbescherming een eminente rol bij
de bescherming van waarden die niet onmiddellijk economisch zijn. Onze
natuur, onze cultuurhistorie en onze openbare ruimte zijn daar
voorbeelden van, maar zeker ook onze fundamentele rechten.
Vrijheid van vereniging, van meningsuiting. Van idee en debat. Waarden
waar wij liberalen van oudsher werk van maken en dat moeten blijven doen.
Eigenrichting kunnen wij niet tolereren. Niet van het
dierenbevrijdingsfront, niet van mannen die zogenaamd de eer van de
familie aan het beschermen zijn, niet van zogenaamd autonome anarchisten
en niet van moslimextremisten. Onze rechtsorde kent geen "opting out
clausule".
2. Kort aangebonden
Dames en heren,
Een jaar geleden ben ik begonnen als uw voorzitter. Een jaar met
verrassingen.
Een jaar van zaaien, van investeren in de toekomst. En een jaar - ik zeg
het er eerlijk bij - van incasseren.
De VVD heeft grote invloed op het regeringsbeleid. Daar kunnen we trots
op zijn.
Naast trots vloeit uit deze invloed ook een grote verantwoordelijkheid
voort. Verantwoordelijkheid om beloften om te zetten in daden. In keuzes.
Ook als dat niet meteen populair is. Wij zijn een partij van doorzetters
en volhouders. Zeker bij tegenwind!
Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2002 en 2003 was de uitslag van de
verkiezingen voor het Europees Parlement opnieuw geen groot succes voor
de VVD. Niet voor niets spraken wij af ons te bezinnen op onze boodschap.
Tegelijkertijd worden wij geconfronteerd met een zekere mate van kort
aangebondenheid. Wij weten met z'n allen dat er in Nederland veel aan de
hand is. Wij liberalen willen de voorhoede vormen die antwoorden
formuleert. Liever vandaag dan morgen moeten de actuele problemen
opgelost zijn. Dat is een goed uitgangspunt. Maar ongeduld moet wel
vruchtbaar zijn. Ik weet bijvoorbeeld niet of voor jezelf beginnen,
althans in de politiek - je ziet het overal - de oplossing is. Van
oudsher hebben wij liberalen toch ook de eigenschap af en toe een beetje
te relativeren en als het kan verzoenend te zijn.
We zitten in een tijdperk van de persoonlijkheden-politiek, van grote
mediahypes rond individuele politici. Op zich is dat niet erg, als
individuele personen maar niet werkelijk het gevoel krijgen dat het om
hen persoonlijk draait.
Dat is zo goed als nooit het geval. Naast personen gaat het altijd om
argumenten, om overtuigingskracht en de kunst om medestanders en
samenwerking te organiseren.
In het dagelijks leven, op het werk, of in verenigingsverband is de
onderlinge afhankelijkheid van mensen groot. En dat is in de politiek net
zo. "Ik zal dat varkentje wel eens even in mijn eentje wassen" gaat
zelden op.
In onze volkspartij is ruimte voor een breed palet aan opvattingen. Dat
is ook altijd zo geweest. Ik beschouw deze ruimte als een teken van
kracht. Wat daar wat mij betreft niet bij hoort, is per megafoon via de
pers je pijlen richten op personen en/of collega's.
De inhoud van het debat gaat over aanzienlijk meer dan over de vraag of
je haar wel goed zit. Iedereen mag zich een God voelen in het diepst van
zijn gedachten, maar in de praktijk zijn wij gewone stervelingen.
3. Moge U leven in interessante tijden (Chinese vervloeking)
Dames en heren,
U kent wellicht de spreekwoordelijke Chinese vervloeking: "Moge U leven
in interessante tijden." Welnu de tijden zijn interessant, terwijl het
gewone werk doorgaat. Zoals het werken aan fundamenten, waarop de VVD
straks kan bouwen.
1. Het scouten van nieuwe talenten.
Er wordt open en breed gekeken naar nieuwe talenten, die zich kunnen
manifesteren in de partij bij de kiezers. Het kan zijn dat lijsten er
straks onorthodox uitzien. Een andere degelijkheid, een andere
uitstraling demonstreren.
Hulptroepen die dichtbij zijn en soms over het hoofd gezien worden komen
ook aan bod. 2. Het voortzetten en bewaken van de partijvernieuwing.
Tijdens de verbouwing gaat de verkoop gewoon door! De verworvenheden van
partijvernieuwing, de rechtstreekse zeggenschap van de leden en de
directe band van partijvertegenwoordigers met leden en kiezers op alle
niveaus blijft van het grootste belang.
3. De voorbereiding van een nieuw liberaal manifest.
Met de inbreng van ons allen zal het lukken opnieuw een heldere,
spraakmakende positie te definiëren voor de liberale beweging in
Nederland.
Niet als blauwdruk, maar als vernieuwend uitgangspunt voor ons liberale
denken, doen en handelen in de politieke praktijk van alledag. Het zijn
allemaal bouwstenen. Net als die uit werkplan 2005.
Ik noem een paar van deze bouwstenen uit het werkplan:
a. Ledenwerving en ledenbehoud.(er komt een nieuwe handleiding
ledenwerving)
b. Werken aan ons imago, samen met politici op alle niveaus.
c. Een betere inzet van allerlei communicatiemiddelen.
d. De ondersteuning van onze afdelingen.
e. Opleiding en training via de Haya van Somerenstichting (150 cursussen,
een kleine 2000 cursisten).
f. De leergang besturen.
g. De VVD-site zal best practices van afdelingen laten zien.
En last but not least:
Op 5 maart 2005 is er een dag voor alle voorzitters. Dit alles is hard en
snel nodig met het oog op 2006 en 2007. Wij hebben uw steun en inzet hard
nodig.
Dames en heren,
Dezer dagen vonden er, vanwege de herindeling, gemeenteraadsverkiezingen
plaats in Overijssel en Gelderland. Mag ik - zonder iemand te kort te
willen doen - Frans Bevers als symbool voor die steun en inzet aanwijzen?
We hebben meer bevers à la Frans nodig ...U mag van onze politici,
afdelings-. Kamer- en hoofdbestuurders veel verwachten. Ik wil u daarbij
wel meegeven, dat de VVD niet een partij is, waar alle zegen van boven
moet komen. De VVD is de partij van het persoonlijk initiatief, van samen
en ook zelf de schouders eronder.
Een minderwaardigheidcomplex is niet nodig. "Hullie of zullie van de
overkant". Die hebben het zo goed georganiseerd, die hebben het vuur van
de heilige verontwaardiging." Nee. De VVD biedt een ander soort van
kwaliteit. Wij zijn oprecht ambitieus voor onszelf en wij zijn oprecht
ambitieus voor Nederland. Dat mag gezien worden. Wij werpen een dam op
tegen het cynisme. Nederland heeft behoefte aan echte mensen in de
politiek. Doorzetters en volhouders. Niet alleen met mooi weer. Of voor
maar vier dagen per week. Het onzekere Nederland heeft behoefte aan
zekerheid. Aan serieus werk. Wij VVD'ers, wij bieden de publieke zaak het
beste van onszelf zoals we zijn.
Ook deze periode is een uitdaging voor liberalen. Wij geloven in
vooruitgang, we hebben een optimistisch zelfbeeld. We laten ons niet in
de put praten. We zijn zelfbewust en mogen wat mij betreft dat
zelfvertrouwen veel meer uitstralen.
Liberalen, aan het werk!
VVD