Persbericht
16 november 2004, nr. 109
Vervuilde baggerspecie biologisch reinigen in plaats van opslaan
Vervuilde bagger kan eenvoudiger worden gereinigd dan vaak wordt
gedacht. Niet door het op te slaan in slibstorts onder water, maar
door het bloot te stellen aan de lucht via het zogenoemde
"landfarming". Zelfs tijdens het biologische reinigingsproces is
hergebruik van de bagger al mogelijk. Dat stelt Alterra-onderzoeker
Joop Harmsen, die op 22 november op dit onderwerp promoveert aan
Wageningen Universiteit.
Tot 2010 zal Nederland 250 miljoen kubieke meter baggerspecie moeten
verwerken. De bagger komt uit rivieren, kanalen, havens, grachten,
sloten, meren en andere waterstromen die open gehouden moeten worden.
In ongeveer eenvijfde deel daarvan bestaat de belangrijkste vervuiling
uit polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) en minerale
olie. Die vervuilde baggerspecie is wel te reinigen. Zo is zelfs de
zeer zwaar verontreinigde baggerspecie uit de Amsterdamse
Petroleumhaven gereinigd tot grond die zonder risico's te hergebruiken
is. Hergebruik is zelfs al mogelijk gedurende de reiniging.
De neiging om vervuilde baggerspecie op te slaan in slibstorts is geen
oplossing voor met PAK's en minerale olie vervuilde bagger. Als deze
baggerspecie in een depot onder water opgeslagen wordt, blijft het
vuil. Er komt geen zuurstof bij de bagger, waardoor de
micro-organismen niet in staat zijn om de PAK's en de minerale olie af
te breken. Het probleem blijft dus bestaan.
Voor de vervuilde baggerspecie kan het zogenoemde "landfarming" een
oplossing zijn, waarbij de bagger in een laag van tussen de vijftig en
honderd centimeter wordt uitgespreid zodat het indroogt. Daarbij stelt
de zuurstof uit de lucht de micro-organismen in staat om de
verontreiniging af te breken. Verder is er geduld nodig, omdat een
volledige afbraak tussen de tien en vijftig jaar kan duren. De
vervuiling in de bagger breekt in eerste fase relatief snel af, en in
die eerste fase kan ook nog eens versneld aan die afbraak worden
gewerkt met technisch vernuft (intensieve landfarming). Maar uit een
praktijkexperiment bij de Kreekraksluizen blijkt dat de afbraak daarna
trager verloopt. De vervuilde deeltjes zijn in deze afbraakfase
moeilijker los te weken van de bodemdeeltjes, en uit onderzoek blijkt
dat er geen technische oplossingen zijn om de afbraak in die fase te
versnellen. De activiteiten op de landfarm kunnen dan worden
verminderd (extensieve landfarming).
Voor bagger, die kleine hoeveelheden PAK's en minerale olie bevat, is
er een eenvoudiger oplossing. De huidige verspreiding hiervan in
landbouw- en natuurgebieden kan worden voortgezet, maar dan wel
zodanig dat de bodem in die gebieden de verontreiniging makkelijk kan
verwerken. Plantengroei zoals in de natuur en in de landbouw is heel
effectief voor het reinigen van de bagger. De wortels van de
begroeiing beluchten de grond.
Landfarmen is een goedkope techniek om verontreinigde baggerspecie om
te zetten in gezonde grond. Zeker als het gecombineerd wordt met een
nuttige toepassing zoals natuurontwikkeling, ophogingen,
geluidswallen, in bermen van wegen en teelt van biomassa voor
opwekking van energie. De risico's die de verontreiniging met zich mee
brengt zijn controleerbaar en alleen in het begin re latiefgroot.Bij
de teelt van gewassen op te reinigen bagger moeten we wel oppassen dat
de bagger niet wordt gebruikt bij de consumptieteelt. Zelfs als
bewezen is dat de bagger niet giftig is, zullen de producten die erop
geteeld worden onverkoopbaar zijn.
De weerstand tegen deze baggerspecies zal groot zijn, of ze nu
opgeslagen worden of uitgespreid en blootgesteld aan de lucht. Ze
zullen na biologische reiniging in de toekomst echter niet langer voor
risico's zorgen en als schone grond deel uitmaken van onze omgeving.
Met alle kubieke meters baggerspecie die in de toekomst nog verwerkt
zullen moeten worden, is dit een kant die Nederland op zal moeten.
Wageningen Universiteit