Gemeente IJsselstein
In gesprek met de Heilige - de kracht van de Icoon
donderdag, 18 november 2004 - 10:58 CET
Vanaf aanstaande zaterdag 20 november tot en met zondag 23 januari
2005 vindt in het Stadsmuseum een tentoonstelling plaats met
bijzondere iconen uit particulier bezit.
De expositie toont naast oude Russische volksiconen fraaie zak- en
reisicoontjes, een aantal hedendaagse iconen en op iconen
geïnspireerde kunstwerken van moderne kunstenaars.
Iconen zijn geschilderde afbeeldingen van heiligen en bijbelse
verhalen. Ze worden met een speciale techniek doorgaans op hout
volgens vaste voorschriften en regels geschilderd. Het maakt daarbij
niet uit door welke schilder en in welke tijd ze geschilderd zijn (en
nog steeds worden!). Een icoon is dan ook van alle tijden en blijft
overal en altijd herkenbaar voor iedereen.
Het woord icoon stamt af van het Griekse woord ´eikon`, dat ´ware
afbeelding` betekent, hoewel er geen sprake is van een ´realistische`
maar eerder een geïdealiseerde weergave. Verhoudingen en perspectief
kloppen dikwijls niet met de werkelijkheid. Ook vertonen de heiligen,
met hun strakke gezichten, en starende ogen, niet de emoties zoals bij
de vaak zeer realistisch weergegeven heiligenafbeeldingen en beelden
in de katholieke kerk. Ze hebben iets onaards, iets mystieks.
In de Oosterse kerk is de icoon al meer dan 1500 jaar lang een
onmisbaar attribuut in de eredienst. De waarde van de icoon zit voor
de gelovige dan ook niet (alleen) in de mooie afbeelding of het
materiaal, al zijn een aantal van de tentoongestelde iconen van grote
kunsthistorische waarde. De gebruiker put kracht uit de aanwezigheid
van de heilige, of dat nu thuis is, op reis of in een processie. Ze
worden aanbeden, toegesproken, zelfs aangeraakt, geaaid, wat aan het
doorleefde uiterlijk goed te zien is. Via verzoekbriefjes wordt er
gevraagd om bijstand, genezing, vruchtbaarheid enzovoorts en de
heilige wordt vervolgens bedankt, soms zelfs met cadeautjes. Vaak
worden ze verrijkt met een riza: met de hand bewerkt zilveren
plaatwerk. Onder de tentoongestelde exemplaren is een bijzondere
vaandel-icoon die voorging in de strijd: Nicolaas moedigt met het
zwaard in de hand het leger aan. Zeer bijzonder is ook een groot 17de
eeuws icoon op doek uit Ethiopië. Een topstuk dat nog maar tweemaal
eerder tentoongesteld is.
Lezing iconen
Wie geïnteresseerd is in iconen en er graag meer over wil weten, kan
een lezing bijwonen in het Stadsmuseum. Twee bijeenkomsten, op
woensdagavond 8 december 2004 en donderdagavond 13 januari 2005
(aanvang 20.00 uur), worden verzorgd door Paul Brenninkmeijer, pastor
van de Sint-Nicolaasbasiliek in IJsselstein en zelf iconenschilder en
kenner van de orthodoxe kerkrite. Op 19 december -culturele zondag-
wordt vanaf 11.00 uur een lezing gegeven door Désirée Krikhaar,
kunsthistorica en gespecialiseerd in Vroeg- en Oostchristelijke kunst.
Zij opent ook de tentoonstelling openen op 20 november.
Kasteeltoren en Yselvaert
Op Tweede Kerstdag is ook de Kasteeltoren geopend en varen de boten
van Yselvaert. In de kasteeltoren is een sfeervolle grote kerststal in
de kelder te zien en zal rasverteller Wim Wolbrink uit Hengelo in de
in stijl versierde en verlichte torenkamer een speciaal
kerstprogramma brengen. Wolbrink weet al jaren jong en oud te boeien
met zijn leuke, grappige, angstige, spannende en meeslepende verhalen,
sagen, legenden en wondertales.
Reserveren voor lezingen en kerstvertellingen is mogelijk bij het
Stadsmuseum, (030) 688 68 00.
Stadsmuseum IJsselstein
Walkade 2 (3401 DS IJsselstein), vlakbij de IJsselpoort
Bereikbaarheid: parkeren op Hazenveld. Openbaar vervoer: vanaf Utrecht
CS bus 195 of de sneltram.
Openingstijden: 13.00-17.00 uur behalve op de maandagen, Eerste
Kerstdag en Nieuwjaarsdag.
Info: www.stadsmuseum.nl
E-mail: info@stadsmuseum.nl