---

Brieven aan de Kamer
---

Actieplan Gender

18-11-2004 12:31:00

Voor u ligt het Actieplan Gender, een bundeling van één algemeen plan en zes deelplannen waarmee de verschillende defensieonderdelen invulling geven aan hun ambitie om tot een evenwichtige man/vrouw balans in de personeelssamenstelling te komen. Deze initiatieven zijn de uitwerking van de speerpunten genderbeleid uit de Personeelsbrief 2004:

- een instroom van 30% vrouwen; - het positioneren van rolmodellen op zichtbare posities; - een grotere betrokkenheid van commandanten en andere sleutelfiguren om een klimaat te scheppen waarin zowel mannen als vrouwen zich kunnen ontplooien en thuis voelen.

Van oudsher is Defensie een mannenbolwerk waar weinig ruimte is voor andere dan masculiene eigenschappen en gedrag. Wel zie ik hier en daar het besef doordringen dat openheid voor andere waarden, ideeën en vaardigheden, het aanbrengen van een grotere diversiteit in het personeelsbe-stand, nuttig en plezierig is. Het leger heeft simpelweg mannen én vrouwen nodig om zijn taken op een door de nationale en internationale gemeenschap gewaardeerde manier te kunnen uitvoeren.

Er is mij veel aan gelegen om -binnen de grenzen van wat operationeel mogelijk is- meer vrouwen voor Defensie te interesseren en te behouden. Daarbij wil ik nadrukkelijk ook die Defensie-onderdelen betrekken waarbij tot op heden geen vrouwen werken, zoals bijvoorbeeld het Korps Mariniers. Niet uit ideologische motieven of uit politieke correctheid, maar op basis van een aantal zakelijke overwegingen.

- Er zijn verschillende soorten spelers nodig in een team, want complementariteit leidt tot betere prestaties. Voor het afdwingen van vrede en veiligheid in een onstabiele omgeving is de ene keer een agressief en eenduidig optreden vereist, de andere keer een luisterend oor voor locale partijen. De ervaring leert dat gemengde groepen militairen complexe situaties beter overzien en een grotere mentale weerbaarheid hebben. Bovendien blijkt dat vrouwelijke militairen functioneren als monitors van excessief gedrag. Deze ervaringen zijn onder andere opgedaan door het Amerikaanse leger tijdens de operatie Restore Hope in Somalië.

- Een gemengd team houdt beter contact met de omgeving, die immers ook bestaat uit mannen en vrouwen. Zo worden vrouwen (op Schiphol of bij roadblocks) door vrouwelijke militairen gefouilleerd.

- Een minder bekend feit is dat vrouwen bij conflicten tegenwoordig duidelijk partij zijn. Cijfers tonen aan dat vrouwen en kinderen tijdens recente conflicten het meest gevaar lopen om te worden gedood, gewond, getraumatiseerd en verdreven. Tijdens de eerste wereldoorlog was nog 90% van de slachtoffers militair. Gebleken is dat vrouwelijke militairen toegankelijker zijn voor vrouwelijke slachtoffers van oorlogsmisdrijven.

- Een divers samengesteld personeelsbestand is ook van belang om de maatschappelijke acceptatie niet te verliezen. Organisaties met glazen plafonds of impliciete vrouwonvriendelijke gewoontes doen het niet goed op een arbeidsmarkt die als geheel tendeert naar een evenrediger man/vrouw verdeling. Wie laag scoort op de lijst van vrouwvriendelijke organisaties, krijgt vroeg of laat problemen met het werven van personeel, ook onder de jongere generatie mannen.

- De arbeidsmarkt bestaat voor de helft uit vrouwelijk potentieel. Uit een oogpunt van doelmatigheid wil Defensie gebruik kunnen maken van àlle beschikbare talenten en capaciteiten op de arbeidsmarkt, niet alleen van het mannelijke potentieel.

- Goed werkgeverschap betekent dat we instrumenten ontwikkelen waarmee we talentvolle mensen (m/v) voor de organisatie behouden. Op dit moment vindt, vooral door het voortijdig vertrek van vrouwen uit de Defensiegelederen, te vaak vernietiging van menselijk kapitaal plaats. Per definitie wordt hiermee ook de mogelijkheid om door te stromen en promotie te maken afgekapt. Bovendien zijn er vaak hoge kosten gemoeid met het werven, selecteren, opleiden en inwerken van nieuw personeel. Defensie is gebaat bij voldoende rendement van deze inspanningen.

- Ten slotte neemt de internationale druk om te investeren in de integratie van genderaspecten in het internationale vredes- en veiligheidsbeleid toe. De VN Veiligheidsresolutie 1325 Vrouwen, Vrede en Veiligheid doet een dubbele oproep: enerzijds tot het versterken van de rol van vrouwen bij de planning, voorbereiding, besluitvorming en de uitvoering van vredesmissies, anderzijds tot grotere aandacht voor de effecten van conflict en vredesoperaties op vrouwen. Defensie hecht er belang aan om de internationale afspraken op dit vlak na te komen.

Met de uitvoering van het voorliggende Actieplan wordt een gang van zaken doorbroken, die tot nu toe gebruikelijk was. Dat tast posities aan en geeft weerstanden. De groepen die reeds een plaats hebben binnen de organisatie, krijgen concurrentie van andere groepen. Dat geeft begrijpelijkerwijs discussie. Het Actieplan geeft mij het vertrouwen dat binnen Defensie het lef aanwezig is om dat gesprek aan te gaan en woorden in daden om te zetten. Bij de opstelling van dit document heb ik in ieder geval veel enthousiasme ontmoet bij de genderambassadeurs, commandanten, defensievrouwen en andere betrokkenen.

DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

* Actieplan Gender

* Mannen en vrouwen bij Defensie (2004)