Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Directie Voorlichting en Communicatie
Toespraak van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Hans
Hoogervorst, naar aanleiding van het afscheid van de voorzitter van de
KNMP, Martin Favié.
Den Haag, 11 november 2004
Wijzigingen voorbehouden. Alleen de uitgesproken tekst geldt!
Dames en heren,
Nadat ik enkele maanden geleden had toegezegd bij het afscheid van Martin
Favié aanwezig te zijn, ontving ik kort daarop een brief van de KNMP. Daarin
werd mij voorgesteld om iets te vertellen over mijn beleid. Aan dat voorstel
werd ook een vraag gekoppeld, die ik u graag citeer.
De vraag was: Bent u bezig als een olifant door een porseleinkast te
stormen, of brengt u op doordachte wijze een noodzakelijke cultuuromslag in
de zorg te weeg?
Nu ben ik de afgelopen twee jaar voor veel dingen uitgemaakt - van chirurg
met de botte bijl tot slager - maar met een olifant ben ik nog nooit
vergeleken.
Op de gestelde vraag wil ik dan ook graag ingaan. Ik zal u duidelijk maken
dat ik geen olifant ben - hoewel dat zeer intelligente dieren schijnen te zijn -
maar eerder een spaarzame en voorzichtig van tak naar tak springende
eekhoorn....
Want neem nou mijn plannen om de zorgverzekeraars meer
verantwoordelijkheid te geven bij de inkoop van geneesmiddelen. U vindt dat
misschien een onverhoedse aanval op uw werkwijze, maar de weg er naar
toe is al jaren geleden, onder mijn voorgangers, ingezet. Dat moet ook u niet
zijn ontgaan. Hier is dan ook geen sprake van een revolutie, maar van een
weg van de geleidelijkheid, die tak voor tak wordt bewandeld.
Waar mijn voorgangers naar toe wilden en waar ikzelf ook naar toe wil, is
dat patiënten de best mogelijke geneesmiddelen krijgen tegen een zo laag
mogelijke prijs. Dat is geen beleid om de apothekers dwars te zitten, maar
een beleid gericht op doelmatigheid. Ik streef er naar de zorg betaalbaar te
houden en daarbij hoort zo laag mogelijke medicijnprijzen.
Toespraak
Parnassusplein 5 Doorkiesnummer Hebt u 's avonds of in het weekend dringend
Postbus 20350 (070) 340 60 00 een voorlichter nodig, belt u dan met het
2500 EJ DEN HAAG Fax (070) 340.62.92 ministerie, telefoon (070) 340 79 11. Daar
Telefoon (070) 340 79 11 regelt men dat u wordt teruggebeld.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
- 2 -
Apothekers hebben als inkopers van geneesmiddelen jarengeleden al
kortingen bij de farmaceutische industrie weten te bewerkstelligen. Helaas
zijn die lagere prijzen lange tijd niet of te weinig bij de klant terechtgekomen.
En dat terwijl de kortingen de laatste jaren alleen maar zijn toegenomen.
In sommige gevallen heeft u het extra verdiende geld indirect in de zorg voor
de patiënten gestoken. Bijvoorbeeld door een extra assistente in dienst te
nemen, of door de apotheek modern in te richten. Maar de klant heeft
daarvan niets in zijn portemonnee gemerkt.
Het gevolg daarvan is dat de apothekers als beroepsgroep de laatste jaren
imago schade hebben opgelopen. Dat is een beeld waar de KNMP en ik niet
gelukkig mee zijn.
Het beeld van een zichzelf grenzeloos verrijkende apotheker was dan ook
voor Martin Favié aanleiding om initiatieven te nemen om dit beeld bij te
stellen. Dat deed hij bijvoorbeeld door een onderzoek te gelasten naar
apothekers die de handel duidelijk boven de zorg stelden. 27 apothekers zijn
een paar jaar geleden aangehouden omdat ze goedkope Nederlandse
geneesmiddelen met winst aan het buitenland doorverkochten. Er dreigde
daardoor zelfs een te kort aan geneesmiddelen in Nederland te ontstaan. De
zaak is nu in handen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
En het was óók Favié die begin 2000 voorzag dat het fout zou gaan met de
kortingen en extra bonussen. Hij riep toen al op tot lagere prijzen voor
generieke geneesmiddelen. Dat heeft er mede toe geleid dat er sinds begin
dit jaar een convenant is met lagere prijzen voor generieke geneesmiddelen.
Inmiddels is het verlengd voor het komende jaar.
De totale farmaceutische industrie onderschrijft dit convenant.
Hierdoor zijn er volgend jaar alleen maar prijsdalingen en geen prijsstijgingen.
Voor het eerst sinds 60 jaar zullen de uitgaven voor de
geneesmiddelenvoorziening niet stijgen! Dit is een enorme prestatie die de
mensen ook direct merken in hun verzekeringspremie.
Per gezin scheelt dat ongeveer 100,= per jaar.
Het convenant moet ook leiden tot meer prijsconcurrentie en transparantie.
Wat dat laatste betreft, wil ik u allemaal oproepen het voorbeeld van de Etos
Apotheken te volgen. Deze apotheekketen is begonnen met het vermelden
van prijzen van zowel receptloze als receptgebonden geneesmiddelen. De
maatregel draagt ongetwijfeld bij aan een kostenbewustzijn van Toespraak
consumenten en patiënten, zeker in combinatie met de no-claim.
Bovendien kan het leiden tot een betere therapietrouw van patiënten.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
- 3 -
Als patiënten duidelijk zien dat een bepaald medicijn een paar honderd euro
kost, zullen ze dat medicijn ongetwijfeld minder dan nu het geval is, in de
kast laten staan.
Een andere belangrijke aanpassing in de zorg die u aangaat, is een wijziging
van de Wet Geneeskundige Behandelings Overeenkomst. Door deze wet te
veranderen wordt een apotheker een erkend zorgverlener en dat komt uw
werkzaamheden en positie zeker ten goede. U krijgt meer
verantwoordelijkheid, u kunt uw werkzaamheden een andere invulling gaan
geven en u kunt een betere band met uw cliënten gaan opbouwen.
Kortom; het beroep apotheker krijgt een nieuw aanzien. Een apotheker is nog
steeds voor veel mensen iemand in een witte jas, die zich bezighoudt met
het ontcijferen van onleesbare recepten en vervolgens wat doosjes en
poedertjes over de toonbank schuift. Dat beeld kunt u door de wetswijziging
veranderen.
Overigens is ook dit plan geen initiatief van een olifant in de porseleinkast.
Het is langzaam gerijpt en wordt mede door uw scheidend voorzitter
ondersteund. Martin Favié ziet het op de kaart zetten van de farmaceutische
patiëntenzorg als de grootste uitdaging voor apothekers. Ik ben het met hem
eens en hoop dat het goed van de grond komt.
Een voorbeeld van de veranderingen in uw werkzaamheden is de bemoeienis
met vervolgmedicatie.
Artsen schrijven in Nederland per jaar ongeveer 61 miljoen recepten uit.
Ruim 36 miljoen daarvan zijn herhaalrecepten. Dat betekent dat patiënten 36
miljoen keer naar een assistent van een huisarts bellen en dat huisartsen
even zovaak een recept uitschrijven en daarvoor particulier verzekerden een
bedrag in rekening brengen.
Ik kan mij voorstellen dat apothekers, zeker bij bepaalde chronische
medicatie, die rol van de huisarts kunnen overnemen.
Dat vind ik overigens niet alleen, dat vinden veel andere apothekers en de
KNMP met mij. Natuurlijk moet dan wel worden voorkomen dat apothekers
belang hebben bij een verhoogde omzet en dat de uitwisseling van
medicatiegegevens goed geregeld is voor nieuwe toetreders tot de markt. Dit
vergt wel enige studie en wijziging van de regelgeving. Toespraak
Maar als dat geregeld is, zijn apothekers uitstekend in staat om zich bezig te
houden met vervolgmedicatie. Wellicht nog beter dan de huisarts. Ze
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
- 4 -
beschikken over de noodzakelijke kennis en ze kunnen het medicijngebruik
van de patiënt goed bijhouden en begeleiden.
Dat is vooral positief voor mensen met chronische medicatie. De apotheker
kan eenvoudig nagaan of de patiënt zich aan de voorgeschreven medicatie
houdt en hem of haar daarop aanspreken als het nodig is. Bovendien hoeft
de patiënt niet steeds eerst naar de huisarts voordat hij zijn medicijnen krijgt.
Deze taakverschuiving kan zelfs tot een forse financiële besparing leiden.
De apotheker kan als geen ander verkeerd gebruik van geneesmiddelen of
het niet afmaken van een kuur, met alle nadelige gevolgen van dien,
voorkomen.
Tevens neemt de apotheker werk uit handen van de overbelaste huisarts. De
huisarts kan zich dan meer op zijn zorgtaken richten en bijvoorbeeld vaker op
huisbezoek gaan.
U ziet, het mes snijdt aan twee kanten.
Dames en heren, er vonden en er vinden veel veranderingen plaats in de
zorgsector. Dat is niet alleen binnen de farmacie voelbaar, maar in de gehele
sector. Veel van deze veranderingen zijn geen spontane plannen die ik snel
door wil drukken. Wel is het zo, dat veel veranderingsprocessen nu tot een
afronding komen.
Maar wat mij betreft hebben we het einde nog niet bereikt. Het sluitstuk
vindt plaats op 1 januari 2006, als er één zorgpolis wordt ingevoerd.
En wat de apothekers betreft: het is voor mij duidelijk dat het
geneesmiddelenconvenant niet het einde is, maar een tussenfase. Uiteindelijk
zal de zorgverzekeraar de handel van geneesmiddelen organiseren en de
apotheker zich vooral met farmaceutische zorg bezighouden.
Deze afronding van een geleidelijk proces zal Martin Favié niet meer als
voorzitter van de KNMP meemaken.
Ik vind dat jammer.
Martin was een uitstekend voorzitter van een belangrijke organisatie in
roerige tijden.
Hij heeft als geen ander zijn sociale kwaliteiten met zijn zakelijke talenten
weten te combineren. Hij wist vertrouwen te wekken en mensen te
overtuigen van de noodzaak van moeilijke besluiten. Bovendien is hij een
doorzetter, zoals uit de totstandkoming van het convenant blijkt.
Bij mij op het ministerie staat hij bekend als iemand die in staat is iedereen
samen te binden. Toespraak
Het lijkt me dan ook vreselijk moeilijk om hem op te volgen.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
- 5 -
Marga van Weelden durft dat aan. Ik vertrouw er op dat ik met Marga verder
kan werken aan de veranderingen die onder Martin zijn ingezet.
Ik dank u voor uw aandacht.
Toespraak
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport