Promotie historicus Wim Hupperetz over achthonderd jaar Visserstraat
(Breda)
Stedenbouwkunde en monumentenzorg zijn gebaat bij culturele planologie
De Visserstraat te Breda bestond in de twaalfde eeuw uit enkele houten
boerderijen en ligt tegenwoordig midden in een uitgaanswijk. Welke
ruimtelijk-fysieke en sociaal-culturele ontwikkelingen heeft deze
straat in die acht eeuwen doorgemaakt? Welke woonvormen en culturen
hebben er zich voorgedaan? De resultaten van een dergelijke studie
kunnen goed worden gebruikt bij het debat over traditie en
vernieuwing, zoals dat wordt gevoerd binnen de monumentenzorg en de
stedenbouwkunde.
In Het geheugen van een straat beschrijft Wim Hupperetz de wooncultuur
van een specifieke straat de Visserstraat in de historische binnenstad
van Breda. Die geschiedenis begint in de twaalfde eeuw met houten
boerderijen in een dorp aan de Mark en eindigt in het heden als de
Visserstraat, onderdeel van het uitgaanskwartier van Breda. Aan de
hand van opgravingen, bouwhistorisch onderzoek, archiefbronnen en
interviews wordt een gevarieerd beeld geschetst van de wooncultuur
gedurende achthonderd jaar. Vanuit een microhistorische aanpak, een
langetermijnperspectief en door het combineren van verschillende
soorten bronnen ontstaat een geheel eigen en soms ook nieuwe kijk op
de geschiedenis van Breda. Meest sprekende voorbeeld daarvan is een
nieuwe hypothese over de ligging van het vroegste kasteel van Breda,
dat tot dusverre werd gezien als een spookkasteel.
Vanuit een microhistorische aanpak werden de straat en twee
bouwblokken op gedetailleerde wijze onderzocht. Archeologische
vondsten en bouwhistorische gegevens krijgen op die manier een veel
scherpere datering en betekenis. In ruimtelijk-fysiek opzicht, zo
concludeert Hupperetz, zijn de verkaveling, de bouwblokstructuur en de
cascos van de huizen structurele elementen. In sociaal-cultureel
opzicht is de woonfunctie een structurele bestemming, die onder
invloed van conjuncturen sterk van betekenis verandert.
Door zowel in te gaan op de gebouwde omgeving als op de
bewoningsgeschiedenis schetst Hupperetz een completer beeld van de
historische binnenstad. Door te werken vanuit een microhistorische
perspectief kon worden aangetoond dat beerputten gemiddeld om de vier
tot vijf jaar werden geleegd. Op basis van archeologische gegevens kan
men een beerputinhoud niet scherper dateren dan op 25 jaar. Een ander
voorbeeld is de identificatie van de schenker en opdrachtgever van een
zestiende-eeuwse muurschildering in de Visserstraat: Godefroi van Erp,
hofmeester van Willem van Oranje.
Hupperetz constateert een leemte tussen het werk van historici en
stedenbouwkundigen. Deze laatste hebben te weinig aandacht voor het
sociaal-cultureel perspectief van de bewoner. Historici daarentegen
hebben weer te weinig oog voor de gebouwde omgeving.
Juist een gecombineerde aanpak (het geheugen en de cultuurhistorische
analyse) is een belangrijke voorwaarde om te komen tot een verantwoord
beleid op het terrein van stadsvernieuwing, stedenbouwkunde en
monumentenzorg. Op het snijvlak van deze disciplines ligt de culturele
planologie en deze studie wil daar een verdere inhoud aan geven.
Volgens Hupperetz is het zaak om deze relatief nieuwe discipline
inhoud te geven en ervoor te zorgen dat er meer vanuit een
daadwerkelijke integrale multidisciplinaire benadering wordt gewerkt.
Deze studie biedt niet alleen een bijzondere en actuele kijk op de
historische binnen stad van Breda, maar geeft eveneens inzicht in de
Nederlandse wooncultuur gedurende de laatste eeuwen in het algemeen.
Wim Hupperetz (Beegden, 1966) studeerde Oude Geschiedenis en
Provinciaal-Romeinse archeologie aan de Katholieke Universiteit te
Nijmegen. Na zijn afstuderen was hij werkzaam bij het Goltziusmuseum
en het Limburgs Museum te Venlo. Momenteel is hij er conservator
geschiedenis en hoofd publiekszaken.
Hupperetz publiceerde over Romeins en Middeleeuws aardewerk, de
Venlose stadsgeschiedenis, Limburgse kastelen en culturele planologie.
Grotere publicaties waar hij aan meewerkte zijn Middeleeuwse kastelen
in Limburg (1996), Limburgse steden in kaart en prent (cd-rom 1998),
Lees het Landschap (cd-rom 2001) en enkele afleveringen in het Corpus
Middeleeuws Aardewerk (1993-1999). Hij vervult bestuursfuncties bij de
stichting Limburgse Kastelen, de stichting Corpus Middeleeuws
Aardewerk, de stichting J.H. van Hooydonk en de stichting Kasteelruïne
Montfort.
Noot voor de pers
Drs. Wim Hupperetz promoveert op vrijdag 12 november 2004 om 14.15 uur
in de aula van de Universiteit van Tilburg (Warandelaan 2, Tilburg) op
het proefschrift Het geheugen van een straat. Achthonderd jaar wonen
in de Visserstraat te Breda. Promotores zijn prof. dr. A.J.
Bijsterveld en prof. dr. G. Rooijakkers.
Een handelseditie van het proefschrift verschijnt bij Uitgeverij
Matrijs ( 29,95, ISBN 90 5345 256 7).
Journalisten kunnen een exemplaar van het proefschrift opvragen bij de
afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel: 013 466
2000, e-mail: voorlichting@uvt.nl.
Wim Hupperetz is bereikbaar op 013 545 3321 (privé), 06 2878 1040
(mobiel) en 077 352 2112 (werk), e-mail: wimmirjam@planet.nl
Persberichten van de UvT staan ook op Internet:
www.uvt.nl/persberichten/ . Informatie over deskundigen van de UvT,
zie: www.uvt.nl/webwijs/
Laatst gewijzigd: dinsdag 09 november 2004
bullet Meer zoekmogelijkheden
bullet Experts en expertise
Zie ook
Contact
E-mail: P.H.C.Siebers
Universiteit van Tilburg