Nivel
Dr. A. van den Brink-Muinen, Dr. A.M. van Dulmen, Factoren gerelateerd
aan farmacotherapietrouw van chronisch zieken, NIVEL, 2004,
37 pagina's
Prijs: 5,=
ISBN: 90-6905-693-3
Chronisch zieken hebben hulp nodig bij therapietrouw
5 november 2004
Huisartsen zouden hun chronische patiënten duidelijker moeten wijzen
op de gevaren van het niet, of niet tijdig innemen van hun medicijnen.
De bijsluiters van geneesmiddelen zouden dat ook in begrijpelijke taal
moeten vermelden.
Dit concludeert het NIVEL naar aanleiding van literatuuronderzoek van
in opdracht van het Platform PI (Patiënt-Industrie), een
samenwerkingsverband tussen de patiëntenorganisaties en de
research-georiënteerde farmaceutische industrie. Al langer is bekend
dat veel chronisch zieken zich niet aan de voorgeschreven behandeling
houden en dat het moeilijk is om daar verandering in te brengen. Dat
is niet alleen schadelijk voor de gezondheid van de patiënt, maar
zorgt ook voor hogere kosten in de gezondheidszorg. Door het niet, of
niet vaak genoeg innemen van geneesmiddelen kunnen klachten namelijk
aanhouden of verergeren. Er kunnen zelfs nieuwe klachten ontstaan door
verkeerd medicijngebruik.
Blijkbaar moet je mensen continu bij de les houden en ze er steeds
weer op attenderen om hun pillen te slikken, vertelt NIVEL
programmaleider Sandra van Dulmen.
Te weinig, te laat of te kort
In deze analyse van de 33 empirische studies die er sinds 1990 in
Nederland op dit gebied zijn uitgevoerd zet het NIVEL op een rijtje
hoeveel chronisch zieken zich niet aan de farmacotherapeutische
behandeling houden, welke factoren daar een rol in spelen, en wat er
mogelijk aan dit probleem te doen is. Bijna de helft van de studies
was uitgevoerd onder patiënten met astma/COPD. Slechts in een klein
aantal studies werd er gekeken naar ander aandoeningen, zoals HIV/AIDS
en depressie.
Het gevonden percentage therapietrouw was wisselend en meestal laag.
Veel chronisch zieken gebruiken hun medicijnen niet - of niet altijd -
op de manier die hun arts hen heeft voorgeschreven. Ze nemen een
lagere dosis per keer, ze nemen minder doses per dag of ze nemen hun
medicijnen niet op tijd in. Als ze voedselvoorschriften krijgen houden
ze zich daar ook niet (altijd) aan.
Het blijkt vooral moeilijk de therapievoorschriften na te leven
naarmate een kuur langer duurt. Ook het vaak moeten slikken van
medicijnen, bijvoorbeeld viermaal daags, het last hebben van
bijwerkingen, en het gebruik van een aantal verschillende
geneesmiddelen tegelijk leiden vaak tot het niet correct opvolgen van
doktersvoorschriften. Een probleem is ook dat bijvoorbeeld mensen met
een hoge bloeddruk er helemaal niks van merken als ze hun medicijnen
niet innemen. De gevolgen worden pas later duidelijk, zegt
NIVEL-onderzoeker Atie van den Brink-Muinen.
De rol van de patiënt
Als mensen vertrouwen hebben in de behandeling, merken dat het
medicijn effect heeft, en het gevoel hebben zelf invloed te kunnen
uitoefenen op hun eigen situatie, blijken ze zich beter aan de
voorschriften te houden.Daarom is het belangrijk dat patiënten worden
aangemoedigd om vragen te stellen als een voorschrift onduidelijk is.
Goede informatie-uitwisseling is dus cruciaal. Vervolgonderzoek naar
farmaco-therapietrouw zou zich sterker moeten richten op wat patiënten
ertoe beweegt om doktersvoorschriften niet na te leven.
Jannie Riteco (voorzitter van de Werkgroep Therapietrouw &
Communicatie van het platform Patiënt-Industrie): Het uiteindelijke
doel van zulk onderzoek is om de kwaliteit en efficiency van de
farmacotherapeutische zorg te verbeteren en de patiënt zelf meer
verantwoordelijkheid te geven voor het managen van de eigen
gezondheid".
Symposium
Op maandag 8 november 2004 organiseert het Platform PI een symposium
over dit onderwerp met de titel: Therapietrouw en Communicatie: de
Patiënt aan het woord. Het middagsymposium staat in het teken van
acties die gezamenlijk ondernomen kunnen worden om informatie,
communicatie, en daarmee therapietrouw te verbeteren. Meer informatie
over dit symposium is te krijgen bij moniqueromeijn@wanadoo.nl.
Zie ook
* bovengenoemd NIVEL rapport (37 pag., 203 kB, PDF)
* het NIVEL onderzoeksprogramma Farmaceutische Zorg
* het NIVEL onderzoeksprogramma Het hulpverleningsproces; onderzoek
naar bejegening van patiënt en cliënt
* het NIVEL onderzoeksprogramma Zorgvraag van Chronisch Zieken
* informatie op de NIVEL site over patiënten en chronisch zieken
* NIVEL rapporten bestellen
Laatste update door: Thea Visser, op 5 november 2004
European research Network on Quality Management in Health Care
European research Network on Quality Management in Health Care
Griep dossier
Landelijk Informatienetwerk Huisartsenzorg Databank Zorgvernieuwing
European Association for Communication in Health Care European
Influenza Surveillance Scheme
Panel verpleegkundigen en verzorgenden Landelijke
Informatievoorziening Paramedische Zorg
Nationaal Kompas Volksgezondheid European Association of Public Health
European research Network on Quality Management in Health Care
Palliatieve zorg
Tweede nationale studie naar ziekten en verrichtingen in de
huisartspraktijk
NIVEL, Postbus 1568, 3500BN Utrecht, Tel. 030 2729700, Fax. 030 2729
729, email: nivel@nivel.nl