Europees asielbeleid: meer solidariteit, democratie en openheid geboden
4 november 2004
De Europese Raad van staatshoofden en regeringsleiders stelt morgen een
meerjarenprogramma voor de Europese justitiesamenwerking vast. GroenLinks en
de Europese Groenen bepleiten een humaan asiel- en migratiebeleid, waarbij
`opvang in de regio' niet als een substituut dient voor zorgvuldige
asielprocedures in de Europese Unie. Het Europees Parlement moet de beloofde
medewetgevende rol krijgen op dit terrein en de Raad van Ministers dient een
einde te maken aan besluitvorming achter gesloten deuren.
Het meest opvallende onderdeel van het zogenaamde `Haagse programma'
is de aandacht voor de externe dimensie van het asiel- en
migratiebeleid. Opvang van vluchtelingen in de regio neemt hierin een
belangrijke plaats in. GroenLinks vindt het essentieel dat de EU bij
het opstellen van zogenaamde `regionale beschermingsplannen' een zware
stem toekent aan de Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties,
de UNHCR. Kathalijne Buitenweg, europarlementariër voor GroenLinks,
zegt hierover: "Veruit de meeste vluchtelingen bevinden zich niet in
Europa, maar in de nabijheid van hun land van herkomst. Het ontbreekt
de UNHCR aan voldoende middelen om deze mensen een fatsoenlijke opvang
te bieden. Er is dus alle reden om hierin meer te investeren. Maar
verbetering van `opvang in de regio' mag geen excuus vormen om toegang
tot de asielprocedure nog verder te bemoeilijken voor asielzoekers die
zich melden aan de Europese grenzen. Laat staan om hen terug te sturen
naar kampen in Verweggistan nog voordat hun asielverzoek is getoetst.
Als concreet bewijs dat het de Europese regeringen niet om de
ontduiking maar om de naleving van internationale verdragen gaat,
zouden zij het aanbod moeten doen om meer personen uit
vluchtelingenkampen die door de UNHCR als vluchtelingen in de zin van
het VN-Vluchtelingenverdrag zijn aangemerkt, op te nemen in de EU.
Daarvoor moet politieke ruimte zijn nu het aantal asielzoekers in de
EU gedaald is tot onder de 350 duizend."
Libië en Oekraïne
"Het concept van het Haagse programma bevat ook een passage over
samenwerking met de landen aan de zuid- en oostgrenzen van de EU,
zoals Libië en Oekraïne. Die passage maakt gelukkig geen melding van
het opsluiten van onderschepte (boot)vluchtelingen in kampen in deze
landen, zoals wel bepleit is door de Britse premier Blair, Duitse
minister van Binnenlandse Zaken, Otty Schily, en de Oostenrijkse
regering. Maar om te voorkomen dat dergelijke onzalige plannen weer de
kop opsteken zou de UNHCR ook hier een belangrijke stem in het
kapittel moeten krijgen. Tevens past het de Europese Raad om de
Italiaanse premier Berlusconi terecht te wijzen voor de manier waarop
onlangs boat people vanaf het Italiaanse eiland Lampedusa zijn
teruggestuurd naar Libië nog voordat zij een asielverzoek konden
indienen. Dat is een flagrante schending van het
Vluchtelingenverdrag."
Einde aan achterkamertjespolitiek
De ministers van Europese zaken van de lidstaten hebben zich de
afgelopen maanden gebogen over de kloof tussen Europa en de burgers.
Het meest tastbare resultaat van die discussies is het voorstel aan de
Europese Raad om voorafgaand aan eurotoppen openbare debatten te
voeren die op televisie worden uitgezonden. Buitenweg is daarmee niet
tevreden: "Die debatten kunnen best interessant zijn, maar ze maken
geen einde aan de achterkamertjespolitiek die de nationale regeringen
in Brussel bedrijven. De Europese Grondwet verplicht de Raad van
Ministers om voortaan in het openbaar over wetgeving te vergaderen en
besluiten. Er is geen enkel beletsel om die openbaarheid nu al in te
voeren, nog voordat de Grondwet is goedgekeurd. Dat zou een wezenlijke
bijdrage vormen aan meer transparantie. Het open debat over de
ontwerp-Grondwet in de Europese Conventie heeft laten zien dat
openbaarheid politici dwingt om minder vanuit het nationale belang,
meer vanuit het algemene Europese belang te argumenteren. Dat zou met
name voor het Europese asiel- en migratiebeleid een zegen zijn."
Europarlement als medewetgever
GroenLinks steunt de pogingen van het Nederlands EU-voorzitterschap om
voor alle besluitvorming over asiel en migratie meerderheidsbesluiten
in de Raad van Ministers en medebeslissingsrecht voor het Europees
Parlement in te voeren. Buitenweg: "Die belofte, vastgelegd in een
verklaring bij het Verdrag van Nice in 2000, dienen de
regeringsleiders gestand te doen. De Duitse bondskanselier Schröder
moet dan ook door zijn collega's onder druk worden gezet om het door
zijn minister Schily aangevoerde verzet tegen
meerderheidsbesluitvorming en parlementaire betrokkenheid bij
besluiten over legale migratie te laten varen. Anders komt een
gemeenschappelijk Europees beleid niet van de grond."
«
GroenLinks