De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
ons kenmerk: VD. 2004/3209
datum: 04-11-2004
onderwerp: Dioxineverontreiniging in aardappelbijproducten. TRC
2004/7568
Bijlagen:
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van het verzoek van de vaste commissie voor Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit van de Tweede Kamer van 28 oktober jl.
(kenmerk: 94-04-LNV) informeer ik u hierbij, mede namens de minister
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, over de situatie met betrekking
tot het aantreffen van dioxine in bijproducten van de
aardappelindustrie die als voedermiddel zijn gebruikt.
Gevonden verontreiniging en tracering van de bron
Op 18 oktober jl. is aan de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) gemeld
dat bij een routinecontrole van zuivel in een mengmonster van
boerderijmelk een te hoog gehalte aan dioxinen was aangetroffen. Naar
aanleiding daarvan is door de VWA en de Algemene Inspectiedienst (AID)
een onderzoek ingesteld naar de bron van verontreiniging. Daarbij is
de verontreiniging in het mengmonster terugherleid naar een enkele
melkveehouderij alwaar in de melk een forse normoverschrijding voor
dioxinen werd aangetroffen. Uitgebreid onderzoek heeft toen aangetoond
dat de oorzaak van verontreiniging ligt in op het bedrijf gevoederde
bijproducten van de aardappelindustrie. Nader onderzoek bij het
betreffende aardappelverwerkende bedrijf heeft vervolgens op 2
november jl. uitgewezen dat de verontreiniging van de
aardappelbijproducten is veroorzaakt door het gebruik van mergelklei
in het was- en sorteerproces van de aardappelen. De betreffende
mergelklei bleek te zijn verontreinigd met een gehalte van 910 ng TEQ
per kilogram klei. De klei blijkt afkomstig te zijn van een
leverancier in Duitsland.
Eerste maatregelen
Op 25 oktober is de afvoer van alle dieren en van deze dieren
afkomstige producten van de voornoemde melkveehouder geblokkeerd. Toen
bleek dat ook één andere melkveehouder dezelfde aardappelbijproducten
van dezelfde leverancier had afgenomen, is ook dat bedrijf
geblokkeerd. Beide blokkades duren tot op dit moment voort omdat bij
beide bedrijven sprake is van normoverschrijdingen van dioxines in de
rauwe melk. De Nederlandse Zuivel Organisatie heeft vervolgens op
vrijwillige basis de melk van zo'n vijftig bedrijven die ook
aardappelbijproducten hebben gevoerd, gekanaliseerd opgehaald. Op dit
moment zijn echter geen andere melkveebedrijven verdacht.
Dit wordt bevestigd door de uitkomst van de analyse van zeventig extra
melkmonsters die landelijk uit voorzorg zijn genomen.
De VWA heeft de levering van aardappelbijproducten door alle drie de
vestigingen van het bedrijf en twee tussenopslagplaatsen geblokkeerd.
Verdere maatregelen in de keten
Het betreffende aardappelverwerkende bedrijf heeft
aardappelbijproducten geleverd aan verschillende veehouderijbedrijven
in verschillende sectoren.
Op basis van de beschikbare gegevens kan op dit moment niet worden
uitgesloten dat vlees van dieren die met aardappelbijproducten zijn
gevoederd dioxinegehaltes bevat die de wettelijke norm overschrijden.
Ik wijs erop dat een overschrijding van de wettelijke norm nog geen
gevaar voor de volksgezondheid hoeft te betekenen. Volgens de
RIVM-risicobeoordelingen ten aanzien van melk is er bij consumptie van
melk geen gevaar voor de volksgezondheid. Ten aanzien van gehakt en
varkensvlees bestaat er geen volksgezondheidsrisico behalve bij het
gedurende meerdere weken dagelijks consumeren van grote hoeveelheden
van deze producten. Om zekerheid te verkrijgen over de dioxinegehaltes
in het vlees zijn vetmonsters van geslachte dieren genomen. In
afwachting van de resultaten van deze analyses is uit voorzorg van
alle bedrijven met slachtvee die de betreffende aardappelbijproducten
hebben afgenomen van het betreffende aardappelverwerkende bedrijf de
afvoer van vee geblokkeerd. Per 4 november betreft dit 162 bedrijven.
Deze bedrijven blijven onder overheidstoezicht totdat uit de uitslagen
van analyses zal blijken dat de dioxinegehaltes in het vlees de
wettelijke normen niet overschrijden. De resultaten van de analyses
worden op zijn vroegst eind deze week verwacht.
Het betrokken bedrijfsleven is vooraf over de op te leggen maatregelen
geïnformeerd.
In aardappelproducten voor humane consumptie is een lichte verhoging
van het achtergrondgehalte van dioxine aangetroffen, maar deze
gehaltes leveren geen gevaar op voor de volksgezondheid.
Nader onderzoek
Behalve het betreffende aardappelverwerkende bedrijf en alle afnemers
daarvan worden ook andere vestigingen van hetzelfde bedrijf en overige
aardappelverwerkende bedrijven evenals alle afnemers daarvan in kaart
gebracht. Nu de besmettingsbron, mergelklei, bekend is, wordt zeer
gericht gezocht naar alle aardappelverwerkende bedrijven die dit
product gebruiken, te meer omdat alle mergelklei in Nederland van
dezelfde Duitse leverancier afkomstig lijkt te zijn. Waar deze klei
wordt aangetroffen worden de klei en de aardappelbijproducten direct
geblokkeerd en bemonsterd. Niet uitgesloten kan worden dat op basis
van uitkomsten van verdere analyses van klei, aardappelbijproducten en
dierlijk vet, verkregen bij proefslachtingen, verdere maatregelen
zullen worden getroffen in de vlees- of zuivelketen.
Internationale dimensie
De Europese Commissie en de andere lidstaten van de Europese Unie zijn
inmiddels geïnformeerd over de zaak. Er zal nauw worden overlegd met
de autoriteiten van andere lidstaten vanwege de Duitse afkomst van de
klei, de export naar Spanje van twee runderen van een van de inmiddels
geblokkeerde melkveehouderijen, en de levering door het
aardappelverwerkende bedrijf van aardappelbijproducten aan Duitsland
en België.
Mochten zich in deze zaak belangrijke nieuwe ontwikkelingen voordoen
dan zal ik u daarover onverwijld informeren.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit