Socialistische Partij
Benoeming EU-commissarissen aanfluiting
Het is niet voor het eerst dat het Europese Parlement dreigt de
benoeming van een gehele Commissie te blokkeren omdat één of enkele
kandidaten niet aanvaardbaar worden geacht. In 1995 was er grote
kritiek op de Ierse kandidaat-commissaris Padraig Flynn die
onvoldoende oog voor vrouwenemancipatie zou hebben. Beoogd
commissievoorzitter Jacques Santer heeft dat toen voorkomen met de
aankondiging dat niet Flynn maar hijzelf het emancipatiebeleid ging
coördineren.
---
door Harry van Bommel, Tweede-Kamerlid voor de SP
---
De nieuwe voorzitter van de commissie Barroso probeert nu hetzelfde te
doen bij de benoeming van de omstreden aanstaande commissaris
Buttiglione. De strengkatholieke Italiaan heeft zich met zijn
opmerkingen over homo's en vrouwen bijzonder ongeliefd gemaakt bij een
deel van het Europese Parlement. Barroso heeft daarom voorgesteld dat
hij persoonlijk de verantwoordelijkheid neemt voor zaken als
grondrechten en non-discriminatie.
Maar daarmee is de kous niet af. Bij verschillende fracties in het
Europese Parlement bestaan bezwaren tegen niet minder dan vijf van de
24 kandidaten. De Nederlandse kandidaat Neelie Kroes raakte in
opspraak door haar innige banden met het bedrijfsleven, haar
'verwijtbaar handelen en bestuurlijke nalatigheid' bij de TCR-affaire
en haar rol bij het mislukken van een fregattenorder van 1,2 miljard
euro. Het verzwijgen van haar betaalde adviseurschap voor het
defensiebedrijf Lockheed Martin kwam daar deze dagen nog eens bij.
Volgens velen moet Kroes daardoor zoveel zaken aan Barroso overlaten,
dat het lijkt of zij een gedeelde baan krijgt in de commissie. Naast
Buttiglione en Kroes zijn ook de Hongaar Kovács, de Let Udre en de
Brit Mandelson omstreden. Kovács heeft het Parlement niet overtuigd
van zijn kennis over energiebeleid en zijn geschiktheid voor de
functie. Twee commissies uit het Parlement willen een onderzoek naar
Udre's integriteit gezien haar betrokkenheid bij de financiering van
haar politieke partij ZZS in Letland. Mandelson wordt onaanvaardbaar
geacht omdat hij wegens financiële malversaties tot tweemaal toe uit
de Britse regering is gezet.
In het laatste geval getuigt het van minachting dat de man überhaupt
naar voren is geschoven.
Uit elk geval blijkt dat het beter zou zijn indien het Europese
Parlement individuele kandidaten zou kunnen afwijzen. Nederland zou
dat voorstel op korte termijn kunnen doen. Een tweede bezwaar betreft
de wijze waarop nationale regeringen tot hun keuze komen. In de meeste
landen staat de volksvertegenwoordiging volledig buiten spel.
Regeringspartijen schuiven voor internationale functies uitsluitend
politieke vrienden naar voren. De VVD mocht de eurocommissaris leveren
omdat het CDA eerder Jaap de Hoop Scheffer bij de NAVO had
ondergebracht. De uitstekende PvdA-kandidaat Rick van der Ploeg,
internationaal gezien als een briljant econoom, was bij voorbaat
kansloos met zijn sollicitatie.
Aan deze schandalige Europese vriendjespolitiek moet een onmiddellijk
einde komen. Het draagvlak voor de Europese politiek is al minimaal
maar wordt zo willens en wetens verder ondermijnd. Er dient een open
procedure te komen waarin alle kandidaten een eerlijke kans krijgen en
waarin ook het nationale parlement een stem heeft. De eurocommissaris
vertegenwoordigt weliswaar de lidstaat niet maar een breed draagvlak
in eigen land versterkt wel zijn of haar legitimiteit.
Tenslotte is volledige openheid over de zakelijke en politieke
antecedenten van kandidaten een absolute noodzaak. Strikt genomen was
Kroes wellicht niet verplicht haar activiteiten voor Lockheed Martin
te melden omdat het geen bestuurlijke functie was, maar de relevantie
van die functie is wél evident. Dat blijkt ook uit het feit dat zij
onmiddellijk heeft gezegd zich terug te zullen trekken indien het gaat
om zaken die met Lockheed Martin te maken hebben. Elke kandidaat moet
ongeacht de portefeuille alle politieke en zakelijke functies eerst
bij de eigen regering en in tweede instantie bij het Europese
Parlement openbaar maken. Ik waag te betwijfelen of alle
lobbyactiviteiten van mevrouw Kroes bij de Nederlandse regering bekend
zijn. Gezien de heimelijke wijze waarop de kandidatuur tot stand is
gekomen, zullen we het antwoord op die vraag vermoedelijk nooit te
weten komen.
Deze wijzigingen kunnen voor vandaag natuurlijk niet meer worden
doorgevoerd en daarom rest het Europese Parlement slechts de
zogenaamde 'nucleaire optie'; het volledig wegstemmen van de
commissie.
In dat geval zal er op 1 november niet een nieuwe commissie aantreden
en ontstaat er een nieuwe en unieke situatie. De huidige
commissarissen blijven dan aan en er zal een nieuwe ploeg geformeerd
moeten worden. Die situatie verdient verreweg de voorkeur. De
procedure kan dan versneld worden gewijzigd en er treedt geen
commissie aan die voor een aanzienlijk deel bestaat uit aangeschoten
wild.
Dit artikel werd onder meer gepubliceerd in het Utrechts Nieuwsblad,
27 oktober 2004