Nivel
Rijken M,
Financiële situatie van chronisch zieken 2003/2004, interimrapportage.
NIVEL, oktober 2004
47 pagina's
ISBN: 9069056984
Veel chronisch zieken bekend met mogelijkheden voor fiscale aftrek
ziektekosten
2 november 2004
Driekwart van de chronisch zieken weet dat ziektekosten als
buitengewone uitgaven van de belasting kunnen worden afgetrokken. Eén
kwart van de chronisch zieken (27%) heeft dit over 2003 gedaan.
Dit blijkt uit onderzoek onder het Patiëntenpanel Chronisch Zieken
(PPCZ) van het NIVEL. In april 2004 is een schriftelijke enquête
gehouden onder de leden van het Patiëntenpanel Chronisch Zieken. Aan
1.440 chronisch zieken in de leeftijd van 25 jaar en ouder is gevraagd
naar hun inkomen, ziektekosten en naar de bekendheid en het gebruik
van compensatieregelingen, zoals de Bijzondere bijstand en de
aftrekregeling voor buitengewone uitgaven (BU-aftrek).
Wat is Bijzondere Bijstand en BU-aftrek?
Bijzondere Bijstand is bedoeld voor mensen met een laag inkomen (rond
het bijstandsniveau) die bijzondere uitgaven hebben die absoluut
noodzakelijk zijn en die ze niet zelf kunnen betalen.
De aftrekregeling voor buitengewone uitgaven (BU-aftrek) kan worden
gebruikt door mensen die in verhouding tot hun inkomen relatief hoge
eigen uitgaven hebben vanwege hun gezondheid. Bij hun
belastingaangifte kunnen deze mensen hun ziektekosten (boven een
bepaalde drempel) aftrekken, zodat zij minder belasting hoeven te
betalen en in de praktijk vaak geld terugontvangen. Indien
buitengewone uitgaven onvoldoende via belastingteruggave kunnen worden
gecompenseerd (dit geldt voor mensen die een laag inkomen hebben en
daardoor minder belasting betalen dan hun buitengewone uitgaven groot
zijn), ontvangt men een aanvullende compensatie in het kader van de
Tegemoetkomingsregeling buitengewone uitgaven (TBU).
Mensen moeten zelf het initiatief nemen om bijzondere bijstand of
BU-aftrek te krijgen. De regering heeft daarom in 2004 een
grootscheepse voorlichtingscampagne op touw gezet om de bekendheid met
en het gebruik van deze regelingen te bevorderen.
Gebruik maken van de BU-aftrek
Driekwart van de chronisch zieken was in april 2004 bekend met de
mogelijkheid om ziektekosten als buitengewone uitgaven te kunnen
aftrekken. Een kwart van de chronisch zieken (27%) rapporteerde deze
aftrek over 2003 te hebben benut. Ruim 40% gaf aan dat hun uitgaven
niet boven de drempel voor de BU-aftrek uitkwamen en 6% had om een
andere reden de BU-aftrek niet benut. Tenslotte heeft een kwart van de
chronisch zieken geen belastingaangifte over 2003 gedaan (en is ook
niet van plan dat te doen). Onder de groep mensen die geen
belastingaangifte heeft gedaan zitten waarschijnlijk mensen die wel
recht op deze aftrekpost zouden hebben. Zij kunnen met een T-biljet
over het jaar 2003 alsnog aangifte doen.
Gebruik maken van de bijzondere bijstand
In april 2004 wist tweederde van de chronisch zieken van het bestaan
van Bijzondere bijstand. Ouderen, laag opgeleiden en mensen met een
laag inkomen waren minder bekend met deze regeling, terwijl die juist
voor hen belangrijk kan zijn. Van de totale groep had 3% in 2003 een
aanvraag voor bijzondere bijstand bij de gemeente ingediend; 4% gaf
aan te overwegen in 2004 een aanvraag in te dienen.
Uitbreiding van de compensatieregelingen
In 2004 is een aantal bezuinigingen doorgevoerd op het
ziekenfondspakket. Er is bezuinigd op onderdelen van de vergoeding van
het zittend ziekenvervoer, op zelfzorggeneesmiddelen en fysiotherapie.
Daarnaast is de eigen bijdrage voor de AWBZ-verzekerde thuiszorg
verhoogd. De overheid wil chronisch zieken en gehandicapten
compenseren voor deze hogere kosten. Daarom heeft de regering in 2004
de mogelijkheden uitgebreid om de eigen uitgaven aan zorg te
compenseren. Gemeenten hebben meer geld gekregen voor uitvoering van
de Bijzondere bijstand en de aftrekregeling voor buitengewone uitgaven
is aangepast.
Om na te gaan of de uitbreiding van de compensatiemogelijkheden aan
zijn doel beantwoordt, is het nog te vroeg. Daarvoor moeten eerst de
gegevens over het belastingjaar 2004 bekend zijn. Hierover zullen in
april 2005 vragen aan het panel worden gesteld.
Patiëntenpanel Chronisch Zieken
Het Patiëntenpanel Chronisch Zieken is een project dat in 1997 op
initiatief van de toenmalige Nationale Commissie Chronisch Zieken en
het NIVEL is opgezet en dat financieel wordt ondersteund door het
ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Inspectie
voor de Gezondheidszorg en het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid (SZW). In het PPCZ worden continu gegevens verzameld
over de zorg- en leefsituatie van mensen met een lichamelijke
chronische aandoening. Hiertoe worden vragen voorgelegd aan een panel
van circa 2.000 chronisch zieken. Deze mensen zijn in
huisartsenpraktijken verspreid over heel Nederland geselecteerd op
grond van medische diagnosen. Door de wijze van samenstelling van het
panel worden landelijk representatieve gegevens verkregen, die kunnen
worden gebruikt voor de ontwikkeling, monitoring en evaluatie van
(chronisch zieken)beleid.
Zie ook
* bovengenoemd NIVEL rapport (47 pag. 284 kB PDF)
* het NIVEL onderzoeksprogramma over chronisch zieken
* informatie op de NIVEL site over chronisch zieken·
* NIVEL rapporten bestellen
Aanverwante NIVEL publicaties
P.M. Rijken , L.R. Janssens , T.D. Können , L.M. Kok , P.
Spreeuwenberg
Financiële positie van chronisch zieken: gebruik en mogelijkheden van
de regeling voor buitengewone uitgaven binnen de Wet
inkomstenbelasting 2001.
Utrecht: NIVEL, Stichting voor Economisch Onderzoek, 2003. 96 p.
P.M. Rijken , T.D. Können
Mogelijkheden van bestaande indicaties ter identificatie van chronisch
zieken en gehandicapten met hoge ziektegerelateerde uitgaven.
Utrecht: NIVEL, 2003. 102 p.
P.M. Rijken , P. Spreeuwenberg
PATIENTENPANEL CHRONISCHE ZIEKEN
Patientenpanel Chronisch Zieken: kerngegevens zorg 2003.
A. Baanders
Bezuinigingen in de zorg: gevolgen voor chronisch zieken in het
ziekenfonds.
www.nivel.nl: NIVEL, 2004. 2 p. Factsheet PPCZ. Webpublicatie.
R.M.A. van Nispen , P.M. Rijken , M.J.W.M. Heijmans
Leven met een zeldzame chronische aandoening: ervaringen van patiënten
in de zorg en het dagelijks leven.
Utrecht: NIVEL, 2003. 148 p.
Laatste update door: Thea Visser, op 2 november 2004
European research Network on Quality Management in Health Care
European research Network on Quality Management in Health Care
Griep dossier
Landelijk Informatienetwerk Huisartsenzorg Databank Zorgvernieuwing
European Association for Communication in Health Care European
Influenza Surveillance Scheme
Panel verpleegkundigen en verzorgenden Landelijke
Informatievoorziening Paramedische Zorg
Nationaal Kompas Volksgezondheid European Association of Public Health
European research Network on Quality Management in Health Care
Palliatieve zorg
Tweede nationale studie naar ziekten en verrichtingen in de
huisartspraktijk
NIVEL, Postbus 1568, 3500BN Utrecht, Tel. 030 2729700, Fax. 030 2729
729, email: nivel@nivel.nl
[s?Home NIVEL.Kortjes.Veel chronisch zieken bekend met mogelijkheden
voo]