Raad voor Werk en Inkomen
Nieuws/Persbericht
Den Haag, 1 november 2004
Personeelstekort dreigt in onderwijs, overheid, gezondheidszorg en
chemische sector
RWI: pensionering babyboomers leidt snel tot knelpunten op
arbeidsmarkt
Wanneer vanaf 2006 de babyboomgeneratie met pensioen gaat, leidt dat
in bepaalde sectoren en beroepsgroepen meteen al tot serieuze
vervangingsproblemen. Dit geldt vooral voor de sectoren overheid,
onderwijs, gezondheidszorg en chemie. Beroepen waar knelpunten
verwacht worden, zijn onder andere leraren, ambtenaren, therapeuten,
verpleegkundigen, elektromonteurs en procesoperators in de chemie.
Het beeld is echter divers: voor andere sectoren levert de uitstroom
van ouderen voordelen op. Zo betekent het voor bijvoorbeeld oudere
industriële sectoren als de textiel een inkrimping van het
personeelsbestand langs natuurlijke weg, zonder dat er ontslagen
hoeven te vallen.
De Raad voor Werk en Inkomen (RWI) concludeert dit in een vandaag
gepresenteerde analyse van de gevolgen van de vergrijzing op korte en
middellange termijn voor de arbeidsmarkt.
Omdat de gevolgen van de uittreding van ouderen per sector,
beroepsgroep en regio aanzienlijk kunnen verschillen, is algemeen
beleid ontoereikend. Volgens de RWI is eveneens een sectorale en
decentrale aanpak noodzakelijk. Hierbij spelen sociale partners en
regionale of lokale organisaties een cruciale rol.
De RWI, waarin werkgevers, werknemers en gemeenten participeren, gaat
in overleg met sectoren concrete en praktische voorstellen ontwikkelen
om de knelpunten tegen te gaan.
De vervangingsvraag is vooral groot bij hoger opgeleide werknemers,
maar ook aan productiepersoneel ontstaat behoefte. In beroepen en
sectoren waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn (bijvoorbeeld
gezondheidszorg en onderwijs), neemt naar verwachting op de wat
langere termijn (maar wel al vanaf 2008) de vraag naar nieuwe
werknemers sterker toe dan in typische `mannenberoepen' of
`mannensectoren'.
Niet in alle sectoren of beroepsgroepen levert de vervangingsvraag
meteen problemen op. Maar er zijn tekenen die erop wijzen dat in de
periode na 2008 de vervangingsvraag en de knelpunten wel steeds vaker
samengaan. Dit komt doordat de behoefte aan hoger opgeleiden
waarschijnlijk verder toeneemt en onder degenen die met pensioen gaan,
naar verwachting steeds meer hoger opgeleiden zullen zijn.
Centraal staan voor de RWI drie oplossingsrichtingen: verhoging van
het scholingsniveau, verdere toename van de arbeidsparticipatie en
uitbreiding van bestaande deeltijdbanen. Door scholing kan het aanbod
van arbeid (werknemers) beter aansluiten op de vraag van werkgevers.
Bovendien blijven ouderen langer doorwerken, wanneer hun
opleidingsniveau hoger is.
Door meer en betere voorzieningen voor de combinatie van arbeid en
zorg is een aanzienlijke vergroting van het arbeidsaanbod mogelijk.
Daarmee kan tevens de uitbreiding van kleine naar grotere
deeltijdbanen worden gefaciliteerd; dit heeft een gunstig effect op
het schaarse aanbod van hoogopgeleide werknemers.
De positieve gevolgen van uitbreiding van deeltijdbanen zijn ook in
andere opzichten groot. Genomen over een heel werkzaam leven, heeft
een uur per week langer werken hetzelfde effect op het arbeidsaanbod
als een jaar later met pensioen gaan.
Klik hier voor de integrale analyse `Vergrijzing en vervanging'
(PDF-bestand 140 KB).
De Raad voor Werk en Inkomen is het overleg- en adviesorgaan van
werkgevers, werknemers en gemeenten. De RWI adviseert de bewindslieden
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over arbeidsmarktbeleid.
Doel van deze adviezen is een goed functionerende arbeidsmarkt te
bevorderen. Een andere taak is het vergroten van transparantie en
kwaliteit op de reïntegratiemarkt.
Voor de redactie,