Bartiméus
informatie voor mensen die slechtziend of blind zijn
Toegang tot informatie voor mensen die slechtziend of blind zijn
De toegang tot informatie en lectuur voor leesgehandicapten moet
geregeld worden. Zelfregulering is van groot belang en hierbij is
ondersteunende wetgeving noodzakelijk. Zelfregulering en wetgeving
moeten leiden tot verbetering van toegang tot informatie, maar ook tot
maatschappelijke bewustwording. Iedereen die gedrukte, digitale of
visuele informatie verspreidt, moet beseffen dat er een grote groep
mensen is met een leeshandicap die deze informatie niet zonder meer
tot zich kan nemen. Politiek en maatschappij moeten
verantwoordelijkheid nemen en zorgen dat deze informatie toegankelijk
wordt aangeboden in de gewenste leesvorm, op hetzelfde tijdstip,
zonder meerkosten en met dezelfde kwaliteit.
Dit is de belangrijkste conclusie uit de Expertmeeting 'Informatie In
Zicht' die Bartiméus, de Federatie Slechtzienden- en Blindenbelang en
Stichting Accessibility vrijdag 31 oktober organiseerden. Tijdens deze
bijeenkomst spraken experts uit de landelijke politiek,
(internationale) uitgeverij, bibliotheken en belangenorganisaties met
elkaar over de gebrekkige toegankelijkheid van informatie voor mensen
die slechtziend of blind zijn.
Het is niet vanzelfsprekend dat overheidsinformatie, zoals van Postbus
51, automatisch in aangepaste leesvormen beschikbaar is voor
leesgehandicapten. Steeds minder tijdschriften die voorhanden zijn in
openbare bibliotheken worden aangeboden in braille. En hoe moeten
mensen die blind of slechtziend zijn leren en studeren met methodes
waarbij steeds meer afbeeldingen worden gebruikt.
Ursie Lambrechts, lid Tweede Kamer, vindt dat de politiek meer
aandacht moet geven aan toegankelijkheid van informatie en beloofde
hier tijdens de begrotingsbehandeling aandacht voor te vragen. Zij
vindt dat overheid en belangenorganisaties samen doelstellingen moeten
formuleren en wettelijke kaders kunnen creëren. Om een steviger vuist
richting overheid te maken beveelt zij organisaties van visueel
gehandicapten aan om samen te werken met organisaties van dyslectici
en leeftijdsgebonden en motorische handicaps. Marian Louppen-Laurant
van de Raad voor Cultuur is ook van mening dat er een wettelijk kader
moet komen en mr. J.M. Polak, oud lid van de Raad van State en lid
adviescommissie Oogfonds, beveelt aan om na inventarisatie van
bestaande wet- en regelgeving een algemene wet voor te bereiden.
Ook moet worden verkend of recht op toegang tot informatie kan worden
opgenomen in de Wet Gelijke Behandeling voor Gehandicapten en
Chronisch Zieken. David Mann, campaigns officer van de Britse RNIB
(Royal National Institute for the Blind) en leider van de Britse
'Right to Read' campagne, gaf aan dat publieke financiering,
samenwerking met auteurs en een allesomvattend bibliotheeksysteem
moeten worden ondersteund met wetgeving. Volgens Mann is de toegang
tot informatie voor leesgehandicapten in het Zweedse model het beste
geregeld: "Zweden wijst de weg". Ingar Beckman Hirschfeldt, directeur
van TPB, de Zweedse bibliotheek voor gesproken boeken en braille,
noemt een aantal best practices. Door goede communicatie met de klant
en aanbod dicht bij huis is de afname van gesproken boeken de
afgelopen jaren met honderden procenten gestegen. Ook het aantal
leesgehandicapte studenten aan de Open Universiteit is gestegen met
25% nadat er toegankelijke studieprogramma's werden aangeboden. Toch
is Zweden voor haar pas 'Utopia' als er sprake is van 'Design for
all': ontwerpers bieden vanaf het begin voor iedereen toegankelijke
informatie aan.
Uitgeverijen kunnen hierbij een grotere rol spelen. Anne Rube,
directeur-uitgever van de educatieve uitgeverij Thieme-Meulenhoff,
verwacht medewerking van de uitgevers als ze de doelgroep in focus
hebben. Zij adviseert dat educatieve uitgevers deskundigen uit het
onderwijs voor visueel gehandicapten moeten betrekken bij de
ontwikkeling van lesmateriaal. Financiële steun van de overheid is
echter onontbeerlijk bij dit proces. Professor Jan Terlouw, auteur en
oud-politicus, leidde de Expertmeeting en verwoordde de mening van
gebruikers van aangepaste lectuur en informatie die tijdens een
speciale Gebruikersbijeenkomst op 6 juni is geïnventariseerd. Zijn
conclusie is dat een goede toegankelijkheid van lectuur en informatie
bij wet moet worden geregeld. Dit is niet alleen goed voor
leesgehandicapten, maar ook voor de maatschappij. "Ieder talent moet
worden benut en daar is toegang tot informatie voor nodig." De
Expertmeeting is de eerste aanzet tot maatschappelijke discussie en
bewustwording van de problemen die leesgehandicapten hebben om
informatie toegankelijk 'in zicht' te krijgen.
De Gebruikersbijeenkomst en Expertmeeting werden mede mogelijk gemaakt
door een bijdrage van het Nationaal Revalidatie Fonds, het Oogfonds,
Bartiméus en de Stichting tot Verbetering van het Lot der Blinden in
Nederland.