Erasmus Universiteit Rotterdam
6 juni 2003
Hoe duurzaam zijn duurzame producten?
Dagelijks vindt vervanging plaats van vele duurzame producten. De
televisie wordt vervangen voor een grotere, de computer door een
snellere en de koffiezetter door een mooiere. Slechts eenderde van
deze producten is volledig defect. Een even groot gedeelte verkeert in
een goede technische conditie. De rest vertoont mankementen, maar
functioneert nog wel. 'Goed functionerende producten' gaan het huis
uit omdat de consument het nieuwste van het nieuwste wenst te
bezitten. Producten, zo stelt Nicole van Nes in haar proefschrift
Vervanging van duurzame producten. Beïnvloeding van productlevensduur
door middel van het productontwerp, moeten meer modulair worden
opgebouwd. Zo bieden ze flexibiliteit. Bovendien kunnen ze gedurende
hun levensduur meegroeien met de veranderende wensen van de consument.
Op deze manier blijven producten langer up to date en kan de
levensduur worden verlengd. Zij promoveert op vrijdag 6 juni 2003 aan
de Erasmus Universiteit Rotterdam.
De promovenda gaat uitgebreid in op de vraag wat de motieven zijn voor
consumenten om hun producten te vervangen. Het idee om een product te
vervangen speelt vaak gedurende langere tijd in iemands gedachten. Het
is een afweging tussen wat men heeft en wat men zou willen hebben. De
uiteindelijke beslissing is meestal gebaseerd op een opeenstapeling
van meerdere factoren.
Bijvoorbeeld, de televisie vertoont mankementen en bovendien wil men
graag een breedbeeld en mooier geluid. De nieuwe wensen, in dit geval
een breedbeeld en mooier geluid, zijn op zichzelf meestal niet
voldoende aanleiding om een goed functionerend product te vervangen.
Het product moet toch ook wel iets mankeren om de vervanging te kunnen
rechtvaardigen. Maar deze redenering geldt ook andersom. Een mankement
is op zichzelf niet voldoende aanleiding om een product te vervangen,
het nieuwe product moet ook wel iets extra te bieden hebben.
De producten die worden vervangen zonder enig mankement betreft
hoofdzakelijk twee typen. Enerzijds de hightech producten zoals
computers en mobiele telefoons, de technologie ontwikkeld hier zo snel
dat men niet kan wachten tot het product stuk gaat. Anderzijds en meer
verrassend ook juist lowtech producten zoals een stoel of een kapstok,
producten die eigenlijk niet stuk te krijgen zijn en producten waar
helemaal geen technologie in zit.
In het algemeen hebben mensen moeite om een product te vervangen dat
nog goed functioneert. Er heerst een moraal dat iets stuk moet zijn om
het te mogen vervangen. Wanneer het product niet stuk is en men het
toch heel graag wilt vervangen zoekt men, soms krampachtig, naar
andere redenen om de vervanging voor zichzelf of anderen te
verantwoorden. Veel gebruikte redenen zijn 'ik wilde mezelf belonen of
verwennen', 'ik heb een goede bestemming voor het oude product', 'het
product gaat al veel langer mee dan ik had verwacht' en 'het heeft
zijn geld al wel opgebracht'.
In sommige gevallen is men hiervan vrijgesteld door een duidelijk
aanwijsbare situationele verandering die aanleiding geeft tot de
vervanging zoals een verhuizing of een nieuwe baan.
Gebaseerd op het consumentenonderzoek geeft de promovenda een nieuwe visie op productontwikkeling. Uit het onderzoek blijkt dat 'goed functionerende producten' worden vervangen vanwege veranderende wensen van de consument. Deze wensen veranderen als gevolg van wijzigingen in het persoonlijk leven en extra mogelijkheden van nieuwe producten. Producten moeten meer modulair worden opgebouwd zodat ze flexibiliteit bieden en gedurende hun levensduur kunnen meegroeien met de veranderende wensen van de consument. Op deze manier blijven producten langer up to date en kan de levensduur worden verlengd.
Deze visie op productontwikkeling wordt geïllustreerd in een serie van
productvoorbeelden. Het merendeel van deze serie zijn productconcepten
die binnen het kader van het onderzoek zijn ontwikkeld in samenwerking
met Erik Smeels van ontwerpbureau STIO. Een voorbeeld van zon
productconcept is 'The Sound Machine', een stereoset met een modulaire
opbouw. De cd-speler kan te allen tijde worden vervangen door een DVD
of MP3 speler. Bovendien kan men het uiterlijk variëren met de positie
van de boxen en de afbeelding op de display.
Promotoren: mw. prof.dr. J.M. Cramer, Milieumanagement in organisaties
(EUR) en prof.dr.ir. A.L.N. Stevels, Milieukundig ontwerpen van
elektronicaproducten (TUD)
Noot voor de pers
Promotie 6 juni, 13.30 uur
Plaats: Woudestein, Senaatszaal
Info: afdeling Communicatie, tel. (010) 408 1216 / 1777
e-mail persberichten@daz.eur.nl
zie ook www.van-nes.com
Hoe duurzaam zijn duurzame producten?