Bijzondere collecties > Recente aanwinsten
Vreemde thee bij de V.O.C.
Ambassadeursbrief
Gemarmerd omslagpapier
Extract over strafvoltrekking
Extract over strafvoltrekking
Extract over strafvoltrekking
Extract over thee
Onlangs legde de Koninklijke Bibliotheek de hand op een twintigtal
pamfletten en resoluties over de Vereenigde Oostindische Compagnie en
de Westindische Compagnie. Deze achttiende-eeuwse publicaties geven
een inzicht in de uiteenlopende activiteiten van beide multinationals
en vormen een mooie aanvulling op de collectie.
De Westindische Compagnie komt bijvoorbeeld aan bod in een gedrukte
Ambassadeursbrief uit 1738. Daarvan heeft de KB er een imposant aantal
(aanvraagnummer: 402 E 1), maar in die lange reeks in perkament
gebonden delen ontbreekt een stuk uit het jaar 1738. Deze Franse brief
bestaat uit twee delen, éen van de Marquis de St. Gil en éen van
Sebastien de la Quadra. Besproken worden incidenten op Curaçao met
kapitein Cornelis Kalf in 1723 en een slepende affaire rond de schepen
Assendelft & Elizabeth in 1734.
Sommige V.O.C.-publicaties - in fraaie omslagen van gemarmerd papier -
zijn gericht aan de Heren Zeventien of aan overheidsinstanties, zoals
het "Extract uit twee missives" waarin een gedetailleerde beschrijving
wordt gegeven van de uitvoering van straffen "op 's Lands Oorlog-Schip
de Venus, leggende ter Reede van Texel" in oktober 1779. De straffen
vielen lichter uit: de doodstraf werd niet uitgesproken; wel werden
zeven mannen gekielhaald of moesten ze "van de ra in zee" lopen,
waarna ze werden "gelaarst", wat wilde zeggen dat ze "zwaare
Bilslagen" kregen, variërend in aantal tussen de 100 en 170. De
uitvoering nam twee dagen in beslag. De auteur verbaast zich erover
dat de mannen vervolgens hun werk wonderwel hervatten.
Weer andere pamfletten gaan gewoon over geld, zoals dat van een
handelsmaatschappij kan worden verwacht. Er is een "Prae-Advis" over
bezwaren tegen de "kosten der te regtstelling der Gevangenen van het
Schip Nyenburg" in 1764. Het "regt van praeferentie van notariale
obligatien" in 1769 en de belasting op zout passeren de revue. Over
thee zijn ook gewichtige zaken te melden. Zo is er een "Bekendmaking"
over de theehandel in Batavia (1743), in de vorm van een nog in te
vullen formulier en is er een "Berigt" uit 1790 over de privéhandel
waaraan sommige opvarenden zich ten koste van de - toen dan ook reeds
vrijwel failliete - V.O.C. schuldig maakten. Die verstrengeling van
belangen werd veroordeeld en een speciale vernoeming kreeg het
absolute verbod op "invoer en verkoop van alle vreemde Thee" buiten de
V.O.C. om.
De publicaties zijn in te zien bij de afdeling Bijzondere Collecties.
8 oktober 2002
Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland