Geannoteerde agenda Eurogroep en Ecofin Raad dd. 7-8 oktober 2002.
Eurogroep.
Economische situatie.
De Eurogroep spreekt zoals gebruikelijk over de economische situatie. Het economische herstel verloopt minder voorspoedig dan enige maanden geleden werd voorzien. De economische groei in de VS liep van het eerste op het tweede kwartaal terug van 5,0% naar 1,1% (kwartaal op kwartaal, geannualiseerd). Wel liep de groei jaar-op-jaar op van 1,4% in het eerste naar 2,1% in het tweede kwartaal. De groei in het tweede kwartaal werd wederom gedragen door de gezinsconsumptie.
Hoewel de groeivooruitzichten voor het eurogebied naar beneden zijn bijgesteld, lijkt de groei in het eurogebied zich gelijkmatiger te ontwikkelen dan in de VS. Het BBP groeide op kwartaalbasis met 0,4% in het eerste kwartaal en met 0,3% in het tweede kwartaal. De groei op jaarbasis versnelde van 0,3% naar 0,6%. De meeste voorspellers in de marktsector gaan voor 2002 uit van circa 1,0% groei voor het eurogebied en circa 2,5% voor de VS. Voor 2003 liggen de verwachte groeicijfers dichter bij elkaar: 2,4% resp. 3,0%.
De HICP-inflatie in het eurogebied liep van juli op augustus op met 0,2 procentpunt tot 2,1%. De kerninflatie bleef stabiel op 2,5%. De ECB en de Commissie verwachten dat de inflatie in de komende maanden rond 2% zal blijven schommelen. Als risico's voor de prijsstabiliteit op langere termijn ziet de ECB het gebrek aan loonmatiging en de sterk opgelopen olieprijzen. Voor geheel 2002 zal de inflatie naar verwachting iets boven 2% uitkomen. In het maandbericht van september zegt de ECB dat de risico's voor prijsstabiliteit nu vrij evenwichtig lijken en dat de inflatoire risico's van de blijvend hoge M3-groei geringer zijn. De ECB besloot de rente onlangs te handhaven op 3,25%. Al met al wordt door marktpartijen de kans dat de ECB de rente zal verlagen of in ieder geval zal wachten met een verhoging (tot begin volgend jaar) nu groter geacht dan twee maanden geleden.
Prijsontwikkeling eurogebied, loonvorming en concurrentiekracht.
Document: n.v.t.
Aard van de bespreking: oriënterende discussie
Besluitvormingsprociedure: n.v.t.
Toelichting:
De Eurogroep spreekt over de concurrentiepositie van het eurogebied, de ontwikkeling van de prijzen (in met name de dienstensector), en de ontwikkeling van de arbeidskosten en de productiviteit. De concurrentiepositie van het eurogebied is de laatste jaren volgens de Commissie verslechterd. Dit is mede te wijten aan de stijging van de koers van de euro tegenover de dollar. Voor wat betreft de inflatie, is de Commissie van mening dat de prijsstijging vooral hoog is in de dienstensector omdat de lonen in deze sector qua ontwikkeling de lonen in de industriële sector volgen, terwijl de productiviteitsgroei lager is dan in de industriële sector.
De arbeidskosten per eenheid product zijn volgens de Commissie in de afgelopen periode relatief snel gestegen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een geringere toename van de productiviteit als gevolg van de groeivertraging van de economie en het feit dat werkgevers niet onmiddellijk werknemers ontslaan maar deze in dienst houden in afwachting van betere tijden. Het uiteenlopen van de arbeidskostenstijging en de productiviteitsgroei is een indicatie voor het gebrek aan aanpassingsvermogen van de arbeidsmarkt. Dit is één van de kernproblemen van de arbeidsmarkt in het eurogebied en verdient daarom bijzondere aandacht.
Gemeenschappelijke standaarden voor economisch beleid.
Document: n.v.t.
Aard van de bespreking: voortzetting oriënterend debat
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Toelichting:
De Eurogroep zal de discussie over mogelijke elementen voor de gemeenschappelijke standaarden voor het economische beleid voortzetten. Zoals aangegeven in de geannoteerde agenda ten behoeve van de Informele Ecofin Raad van 6-7 september j.l. is in de conclusies van de Europese Raad in Barcelona opgeroepen tot verdere voortgang in het versterken van de bestaande coördinatiemechanismen voor het economisch beleid. De Commissie zal daartoe tijdig voor de voorjaarsbijeenkomst van de Europese Raad in 2003 voorstellen voor gemeenschappelijke standaarden indienen. Het doel van de gemeenschappelijke standaarden is volgens de Commissie "de respectieve rollen van economisch beleid te verduidelijken in a) het behouden van macro-economische stabiliteit, b) het verhogen van het groeipotentieel en c) het omgaan met schokken die het gehele eurogebied of individuele lidstaten raken".
Stand van zaken voorbereiding nationale begrotingen.
Document: n.v.t.
Aard van de bespreking: bespreking stand van zaken
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Toelichting:
Veel EU-lidstaten hebben op moment van schrijven hun begroting voor 2003 nog niet afgerond, zodat er slechts een partieel beeld bestaat over de begrotingen in de lidstaten voor 2003.
Van de vijftien EU-lidstaten zijn er vier die nog niet voldoen aan de middellange termijndoelstelling van het Stabiliteits- en Groeipact om een begroting te realiseren die nabij evenwicht is of een overschot vertoont, te weten Duitsland, Frankrijk, Portugal en Italië. Voor deze lidstaten, die eerder dit jaar hebben toegezegd om deze doelstelling in 2004 te bereiken, geldt dat de begrotingsontwikkelingen en de vooruitzichten voor 2003 met extra aandacht worden gevolgd. Duitsland heeft vanwege de verkiezingen haar begroting voor volgend jaar nog niet afgerond. Volgens recente ramingen van Duitse economische instituten komt de groei volgend jaar uit rond de 2% BBP, en loopt het tekort terug van circa 3% naar 2¼% BBP. Ook Frankrijk heeft de besluitvorming over de begroting voor volgend jaar nog niet afgerond. Italië heeft nog geen begroting voor 2003 vastgesteld, maar raamt een teruglopend tekort tot 0,8% BBP. De Portugese autoriteiten hebben zich ten doel gesteld om het tekort in 2002 te beperken tot 2,8% BBP, na een tekort van 4,1% in 2001, wat voor de Commissie aanleiding was de buitensporig tekortprocedure in gang te zetten. Om dit te bereiken is een ambitieus ombuigingsprogramma aangekondigd. Het ontbreekt nog aan gegevens voor 2003.
Ecofin Raad.
Richtlijn spaartegoeden; onderhandelingen met derde landen.
Document : nog niet ontvangen
Aard van de bespreking: verslag stand van zaken
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Toelichting:
De planning van de Europese Raad is dat aan het einde van het Deense voorzitterschap definitieve besluiten worden genomen over de drie onderdelen van het belastingpakket. De richtlijn spaartegoeden maakt deel uit van dit pakket. De voorgenomen spaartegoedenrichtlijn in het huidige concept heeft automatische uitwisseling van gegevens over grensoverschrijdende rentebetalingen aan particulieren als uitgangspunt. Voor Oostenrijk, Luxemburg en België, lidstaten met een (vorm van) bankgeheim, zal een overgangstermijn gelden van zeven jaar, waarin zij een bronbelasting heffen. Als belangrijkste voorwaarde voor de totstandkoming van de richtlijn is door deze landen tijdens de Europese Raad van Feira in 2000 geëist dat een aantal belangrijke niet-EU landen op dit terrein gelijkwaardige maatregelen zou moeten treffen. Deze landen zijn Zwitserland, de Verenigde Staten, Monaco, Andorra en San Marino. De Commissie voert de onderhandelingen met deze derde landen en Commissaris Bolkestein doet op elke Ecofin Raad verslag van de voortgang.
Tot op heden hebben de onderhandelingen nog niet het gewenste resultaat gehad als gevolg van de onveranderlijke weigering van Zwitserland om mee te werken aan het opzetten van systematische uitwisseling van rentegegevens met de EU-lidstaten. Tijdens de informele Ecofin Raad van 6 september 2002 is aan de orde gekomen hoe Zwitserland bewogen kan worden om wat toeschietelijker te worden. Besloten is toen dat de Commissie voor de komende Ecofin Raad zal uitzoeken welke tegenmaatregelen door de EU mogelijk zijn.
Energiebelasting.
Document: nog niet ontvangen
Aard van de bespreking: oriënterend debat
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Toelichting:
Tijdens de Ecofin Raad zal een algemeen oriënterend debat over de energiebelastingrichtlijn plaatsvinden. Er zijn nog geen raadsdocumenten. Het Deense voorzitterschap wil proberen eind van dit jaar een akkoord over de energiebelasting te bereiken. Om dit streven te verwezenlijken heeft zij er voor gekozen om eerst in de Raadswerkgroep Belastingvraagstukken te werken aan een fiscaal-technische update van de richtlijntekst. Deze fiscaal technische update houdt in dat de uitgangspunten (richtsnoeren) waaraan met name tijdens het Spaanse voorzitterschap is gewerkt, in richtlijnartikelen worden omgezet. Op dit moment is deze fiscaal-technische update nog niet afgerond. De punten die een akkoord over de richtlijn tot nu toe in de weg staan (regeling voor energie-intensieve bedrijven, het wegtransport en overgangstermijnen) wil het Deense voorzitterschap in de tweede helft van haar voorzitterschap oplossen. Een eerste oriënterende aanzet zal daartoe in de Ecofin van 8 oktober plaatsvinden.
Stroomlijning Europees coördinatie-instrumentarium.
Document: Communication from the Commission on streamlining the annual economic and employment policy coordination cycles (http://europa.eu.int/comm/economy_finance/publications/structural_policies/2002/com_2002_487_en.pdf)
Aard van de bespreking: vaststellen opinie
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Toelichting:
De Europese Raad van Barcelona heeft er bij de Raad en Commissie op aangedrongen de relevante coördinatieprocessen te stroomlijnen, waarbij het accent moet liggen op de implementatie. In de globale richtsnoeren 2002 is opgenomen dat de frequentie en de wijze van samenstelling van de globale richtsnoeren met ingang van 2003 gewijzigd zou kunnen worden. Begin september verscheen een Commissie-mededeling over stroomlijning van het Europese coördinatie-instrumentarium.
De mededeling stelt onder andere voor de verschillende processen (Globale Richtsnoeren, Europese Werkgelegenheidsstrategie, Cardiff en de Interne Markt Strategie) in tijd te synchroniseren, de nadruk op daadwerkelijke uitvoering en tastbare resultaten te vergroten en de huidige jaarlijkse formulering van de globale richtsnoeren en de werkgelegenheidsrichtsnoeren te vervangen door een driejaarlijkse cyclus. In tussenliggende jaren volstaat dan een beperkte actualisatie die grote macro-economische veranderingen in ogenschouw neemt en gericht is op implementatie van de richtsnoeren. Om de aandacht voor implementatie verder te vergroten, stelt de Commissie voor de verschillende nationale implementatierapporten te combineren. Nederland steunt het streven naar verdere stroomlijning en de grotere nadruk op implementatie van gemaakte afspraken.
Evaluatie Europese Werkgelegenheidsstrategie.
Document: Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the Economic and Social Committee and the Committee of regions. Taking stock of five years of European Employment Strategy (http://www.europa.eu.int/comm/employment_social/news/2002/jul/com_eval_en_pdf) Aard van de bespreking: oriënterend debat over Communicatie Besluitvormingsprocedure: n.v.t. Toelichting:
Bij de start van de Europese Werkgelegenheids Strategie (EWS) in 1997 is besloten de strategie na 5 jaar te evalueren. Op 17 juli 2002 verscheen de Commissiemededeling inzake de evaluatie van de EWS, mede gebaseerd op nationale evaluaties van de lidstaten. De mededeling schetst de ervaringen met 5 jaar EWS en geeft daarmee input aan het debat over de EWS onder Deens en Grieks Voorzitterschap, dat zijn beslag krijgt in een Commissievoorstel voor nieuwe werkgelegenheids-richtsnoeren voor het jaar 2003, te publiceren in het voorjaar 2003. De mededeling staat eveneens geagendeerd voor de Raad voor Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken van 8 oktober aanstaande. Nederland is gediend bij een goed functionerende arbeidsmarkt in de EU, dat wil zeggen een arbeidsmarkt die participatie bevordert en sociale insluiting mogelijk maakt. Een aanpak op EU?niveau, die zonder overdracht van nationale soevereiniteit (benchmarking) hieraan bijdraagt, versterkt de economische structuur in Europa en daarmee de (lange termijn) perspectieven voor economische groei.
Financiële stabiliteit, toezicht en integratie.
Document: EFC-rapport
Aard van de bespreking: Bespreking EFC-rapport
Besluitvormingsprocedure: Instemming met EFC-rapport
Toelichting:
In de Ecofin Raad van 8 oktober zal onder meer worden gesproken over de toekomstige structuur van financiële toezicht(houders)comité's van de EU. De discussie in de Ecofin Raad zal aan de hand van een EFC-rapport over "financial stability, regulation and supervision" worden gevoerd. Gelijk de wens van de Ecofin heeft het EFC bij de opstelling van het rapport (en de onderliggende rapporten van ad hoc werkgroepen) de Lamfalussy-aanpak voor de effectensector strikt gevolgd. In het EFC-rapport wordt nader ingegaan op het benodigde aantal toezichtcomité's op level 2 (regelgevende comité's, bestaande uit ministeries van financiën), level 3 (convergentie van toezichtpraktijken, bestaande uit toezichthouders), de toekomst van de Financial Services Policy Group, en het onderwerp financiële stabiliteit. Het strikt vasthouden aan de Lamfalussy-structuur zorgt voor slagvaardige Europese toezichtcomité's voor de financiële sector. Nederland is goed te spreken over de voortgang van de discussie.
Macro-financiële assistentie.
Document: (concept) Raadsconclusies opgesteld door EFC
Aard van de bespreking: bespreking Raadsconclusies
Besluitvormingsprocedure: vaststelling Raadsconclusies
Toelichting:
De Europese Unie kan in uitzonderlijke gevallen macro-financiële assistentie (MFA) verlenen aan landen met een resterend extern financieringstekort. Dit in het kader van een IMF- herstructureringsprogramma. MFA-steun wordt gegeven in de vorm van middellange termijnleningen, die in bepaalde gevallen aangevuld worden met een schenking. MFA-steun is geografisch beperkt tot een aantal landen rondom de EU en is aan strikte voorwaarden gebonden (zogenaamde "Genval-criteria"). Toekenning van MFA-steun door de Raad (Ecofin) vindt plaats op basis van unanimiteit.
Het functioneren van MFA is aan een onderzoek onderworpen. Nederland kan instemmen met de voorliggende conclusies die een bevestiging inhouden van de beleidsmatige opzet van MFA en de technische en financiële parameters ongewijzigd laten. De voorgestelde praktische aanpassingen leiden tot een verbetering van de uitvoeringsefficiency. De groep MFA-landen zou wat Nederland ongewijzigd kunnen blijven. Nederland zal zich echter niet verzetten tegen uitbreiding met de Mashreq-landen en Israël onder herbevestiging dat de omvang van de voor MFA beschikbare middelen ongewijzigd blijft. Nederland onderschrijft de oproep van de Raad dat financiële steun van de Unie met een MFA-karakter via andere EU-programma's en/of aan andere landen (i.c. Azië, Latijns-Amerika, Afrika en het Midden-Oosten) onder vergelijkbare strikte condities wordt verstrekt.
Luchtvaartverzekering.
Document: n.v.t.
Aard van de bespreking: n.v.t.
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Toelichting:
Tijdens de Ecofin Raad zal gesproken worden over de eventuele betrokkenheid van de lidstaten bij de verzekering van luchtvaartactiviteiten voor terrorismeschade na het aflopen van de huidige regelingen per eind oktober. Daarbij zal gekeken worden in hoeverre voorstellen vanuit de sector voor een onderling systeem van risicodeling (pool) een tijdelijke achtervang vanuit de overheid rechtvaardigen. Een pool kan zowel binnen Europa, als in wereldwijd verband worden opgezet. Er zijn nog niet eerder posities ingenomen door de lidstaten over de wenselijkheid van een Europese of wereldwijde pool met overheidsachtervang. Inzet van Nederlandse kant is dat een tijdelijke achtervang te overwegen is, mits deze gericht is op een terugkeer naar normale marktomstandigheden. Van belang is een gelijk speelveld binnen de Europese Unie, alsmede de concurrentiepositie van de Europese luchtvaartsector ten opzichte van de Amerikaanse sector.
Rusland.
Document: (concept) Common understanding on economic issues
Aard van de bespreking: bespreking common understanding
Besluitvormingsprocedure:
Toelichting:
Op de agenda staat een update van de common understanding over Rusland. Deze zal naar verwachting slechts kort ter sprake komen. In de common understanding wordt Rusland onder andere aangespoord om zijn gedisciplineerde budgettair beleid en structurele hervormingen voort te zetten en om extra aandacht te besteden aan het te lage niveau van de investeringen.
Uitbreiding.
Document: n.v.t.
Aard van de bespreking: Bespreking budgettaire en financiële aspecten
Besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Toelichting:
Tijdens de Ecofin Raad van 8 oktober zal gesproken worden over de budgettaire consequenties van de uitbreiding van de EU. Zoals bekend zal gedurende de komende maanden een beslissing genomen moeten worden over het financiële pakket voor de nieuwe lidstaten. Belangrijk onderwerp binnen die discussie is het voorstel van de Europese Commissie om in afwijking van de aannames van Berlijn, toch zogenaamde directe inkomenssteun in het kader van het gemeenschappelijke landbouwbeleid te verstrekken. Naast de vraag wat de economische gevolgen hiervan zouden zijn, is het duidelijk dat dit aanzienlijke budgettaire gevolgen zal hebben. Voor de periode tot en met 2006 kan dit in principe binnen de kaders van Berlijn worden gefinancierd, maar voor de periode daarna zou dit leiden tot overschrijdingen. Tijdens vorige Ecofin-besprekingen van dit onderwerp hebben enkele lidstaten, waaronder Nederland, hierover hun zorgen geuit. Deze bijeenkomst biedt de gelegenheid verder over dit onderwerp te spreken, mede in het licht van de Europese Raad van Brussel eind oktober.