Overzicht | veb@dienst.vu.nl
---
Speekseleiwitten: de nieuwe generatie antibiotica
Gesynthetiseerde speekseleiwitten (peptiden), zoals ze worden gebruikt
in speekselsubstituten, zijn in staat om binnen enkele minuten een
groot aantal micro-organismen in hun groei te remmen of te doden. Dit
opent niet alleen perspectieven voor mensen die als gevolg van een
ziekelijk speekseltekort kampen met mondinfecties, maar zou op termijn
kunnen leiden tot een nieuwe generatie stabiele en effectieve middelen
tegen (andere dan orale) infectieziekten.
Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Anita Ruissen, uitgevoerd bij
de afdeling Orale Biochemie van het Academisch Centrum Tandheelkunde
Amsterdam (ACTA). Maandag 7 oktober verdedigt zij haar proefschrift
Antimicrobial Salivary Histatin 5 and Derived Peptides; Application,
Degradation and Mode of Action.
Antimicrobiële peptiden (AMP"s) zijn een veelbelovend alternatief in
de strijd tegen antibiotica-resistente micro-organismen. Wereldwijd
wordt veel onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van nieuwe varianten
voor klinische toepassingen. Ruissen onderzocht of deze peptiden
toepasbaar zijn in een mondspoeldrank of een speekselsubstituut. Uit
haar onderzoek, gefinancierd door de Stichting Technische
Wetenschappen, blijkt dat de nieuwe peptiden ondanks het
verdikkingsmiddel in het speekselsubstituut toch hun dodende werking
uitoefenen.
De kracht van de nieuwe peptiden schuilt in het feit dat er niet
gemakkelijk resistentie tegen deze peptiden optreedt en dat ze stabiel
en dus lang werkzaam zijn. Verder zijn de peptiden in staat om
bacteriën te doden die resistent zijn geworden tegen klassieke
antibiotica, zoals de beruchte ziekenhuisbacterie MRSA. Een andere
opmerkelijke bevinding is dat de oorspronkelijke (natuurlijke)
peptiden alleen werkzaam zijn wanneer rond de micro-organismen
voldoende zuurstof aanwezig is. Echter het merendeel van de
micro-organismen in biofilms, zoals de tandplak, leeft in een
zuurstofarme of zelfs zuurstofloze omgeving. De nu ontwikkelde
peptiden daarentegen zijn in staat om ook in afwezigheid van zuurstof
micro-organismen te doden. Dat biedt nieuwe mogelijkheden om
bijvoorbeeld bacteriën in tandplak te bestrijden. Daardoor kunnen ook
tandvleesontstekingen en het los staan en uitvallen van tanden en
kiezen worden voorkomen.
Vrije Universiteit Amsterdam