"Kabinet wil geen Nederlandse rol op het wereldtoneel"
03/10/2002
Volgens de Europese fractievoorzitter van D66, Lousewies van der Laan,
ziet het kabinet-Balkenende geen rol voor Nederland op het
wereldtoneel. Dat stelde zij tijdens het debat De Staat van de Unie
dat vandaag in de Tweede Kamer werd gehouden. Leer hieronder de
volledige bijdrage, of lees de bijdrage van Thom de Graaf,
fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer.
Welke wereld willen wij?
Bijdrage Lousewies van der Laan (D66) aan het Staat van de Unie debat,
Tweede Kamer 3 oktober 2002
Voorzitter, Deze Staat van de Unie komt op een historisch moment. Voor
het eerst in de Europese geschiedenis wordt er, in de Europese
Conventie, in het openbaar vergaderd over een Europese grondwet. Het
eindresultaat zal met unanimiteit bekrachtigd moeten worden. Nederland
kan dan ook een beslissende rol spelen in wat voor soort Europa en dus
ook wat voor soort wereld wij krijgen.
Wij staan voor de keus. Kiezen we de weg van de Amerikaanse president
Bush: het recht van de sterkste, unilateraal optreden, uitholling van
het Internationaal Strafhof - één sherrif in een wilde wereld van
willekeur?
Of kiezen we de internationale weg, waarbij regels voorop staan?
Waarbij niet het recht van de sterkste geldt, maar het recht? Om die
visie werkelijkheid te maken hebben we een sterk en zelfverzekerd
Europa nodig. Dat Europa krijgen we alleen met hervormde,
daadkrachtige instellingen. Wie nu niet investeert in Europa effent de
weg voor de eenzijdige Bush-benadering. Wie nu niet kiest voor
gekwalificeerde meerderheidsbesluitvorming in het Buitenlands Beleid,
gooit de Europese visie weg. Ik ben voorstander van onze
transatlantische relatie, maar niet ten koste van onze eigen normen en
waarden.
Een rol in de wereld
De regering wil wel méér Europa op het gebied van justitie, maar niet
bij buitenlands beleid. Wel migranten weren en boeven pakken, maar
geen gezamenlijk optreden in het buitenland. Realiseert de regering
zich, dat Nederland alleen een rol kan spelen op het wereldtoneel via
Europa? Wil de regering geen invloed in de internationale politiek?
Uitbreiding: houdt je aan je afspraken
Als wij kiezen voor een wereld van regels moeten wij ons ook aan onze
eigen afspraken houden. Met het oog op de uitbreiding betekent dit
vasthouden aan de 10 jaar geleden duidelijk gestelde vastgestelde
criteria van Kopenhagen. De regering wil net als wij een individuele
toetsing per kandidaat. Maar waar het gaat om de cruciale eisen van
rechtstaat en democratie stelt zij eenvoudigweg: "bij het besluit de
toetredingsonderhandelingen te openen, voldeden de kandidaat-lidstaten
reeds aan de politieke criteria". Heeft de regering niet in de
Commissierapporten gelezen dat in landen als Slowakije en Polen nog
ernstige problemen zijn met corruptie en persvrijheid? Vindt de
Nederlandse regering werkelijk dat het geen enkele toetsing meer
behoeft of de toetredingslanden voldoen aan de politieke criteria?
Ook ik maak mij zorgen over het gebrek aan publieke steun voor de
uitbreiding. Ik vind het erg interessant om te lezen dat de regering
wil bijdragen aan "een levendig maatschappelijk debat". Het is vandaag
3 oktober. Op 24 oktober valt het besluit welke landen klaar zijn om
toe te treden tot de Europese Unie. Hoe gaat de regering in 21 dagen
dat levendig, maatschappelijk debat op gang brengen? Of is het soms de
bedoeling om het besluit daarna, als er toch niets meer aan veranderd
kan worden, aan Nederland te verkopen? Zoals het er nu naar uitziet,
heeft de Nederlandse bevolking niets te zeggen over de uitbreiding.
Zou het niet beter zijn de vraag aan de Nederlanders zelf voor te
leggen?
Het lijkt D66 een goed idee om nu al onderhandelingsresultaten (de
concept-gemeenschappelijke posities) op internet te zetten. In ieder
geval van de afgesloten hoofdstukken. Zo kan iedereen zien welke
afspraken zijn gemaakt. De huidige geheimzinnigheid werkt ons inziens
averechts. Bent u bereid zich hiervoor sterk te maken in Brussel?
Landbouwbeleid moet echt om
Voorzitter, in onze visie voor een betere wereld is er nog een
belangrijk aandachtspunt: afschaffen van het dieronvriendelijke,
milieuverziekende en onrechtvaardige Europees landbouw- en
visserijbeleid.
Boeren en vissers buiten de EU krijgen hun producten niet verkocht
omdat ze niet kunnen concurreren met onze gesubsideerde export. Ze
hebben geen toegang tot onze markten vanwege de handelsbarrières.
Dorpen kunnen nauwelijks overleven, omdat gesubsidieerde Europese
boten hun kustwateren leegvissen. Het beleid is misdadig en in strijd
met de normen en waarden van D66.
Het is goed dat de regering zich sterk maakt voor het afschaffen van
inkomenssteun. Ik wens haar alle volharding en hoop dat het weggeven
van ons veto op dat gebied een éénmalige amateuristische blunder was.
Maar afschaffen van de inkomenssteun is maar één aspect. Gaat u zich
in de onderhandelingen even hard inzetten voor afschaffing van de
exportsubsidies en de handelsbarrières? Kortom: trekt u alleen ten
strijde voor de Nederlandse portemonnee, of ook voor échte normen en
waarden?
Checks and balances
De regering spreekt regelmatig over het belang van checks and
balances. Verbazingwekkend vind ik dan ook, dat ik zo weinig lees over
versterking van de democratische checks and balances. In de
Nederlandse verhoudingen zou het ondenkbaar zijn dat de Eerste Kamer
alleen achter gesloten deuren bijeenkomt. Waarom lees ik dan niet, dat
de Raad consequent in het openbaar moet vergaderen? Welke
volksvertegenwoordiging krijgt eindelijk eens direct wat te zeggen
over de Europese landbouwsubsidies?
Met belangstelling las ik het voorstel om het subsidiariteitsvraagstuk
op te lossen met een ontvankelijkheidsdebat in de Raad. Ik zie liever
dat gekozen volksvertegenwoordigers zouden vaststellen waar Europa wel
en niet in actie moet komen. Ik heb eerder al voorgesteld dat een
Europese Staten-Generaal eenmaal per jaar het recht moet krijgen om
het werkprogramma van de Europese Commissie goed te keuren. Geen
nieuwe instelling maar samenwerking van nationale en
europarlementariërs. Wellicht kan de regering daar over nadenken in
plaats van de bizarre suggestie van herinvoering van het om goede
redenen afgeschafte dubbelmandaat, of het leven inblazen van het
volledig overbodige COSAC.
Dubbelmandaat en Straatsburg
Wat fundamenteel ontbreekt is ook een krachtige stellingname tegen het
krankzinnige en geldverslindende maandelijkse verhuiscircus naar
Straatsburg. Wat gaat de regering daartegen ondernemen en waarom zien
we daarover niets in de Staat?
---