NMBS
29/07/02
Boorschild voor de spoortunnel komt aan in Antwerpen
Vannacht gebeurt een eerste transport door Antwerpen van onderdelen
van de tunnelboormachine die zal worden gebruikt voor de aanleg van de
twee tunnelkokers onder de stad. De machine kwam eerder vandaag per
schip uit Oostenrijk toe in het Asiadok. Over de weg worden de
onderdelen naar de bouwput aan de Viséstraat vervoerd. In de loop van
de week volgen er nog meer transporten, negen in totaal. Na het
neerlaten van de onderdelen in de bouwput en het monteren van de
machine start vanaf oktober 2002 het eigenlijke boren van de eerste
koker richting Astridplein. De tunnel onder het station
Antwerpen-Centraal is sinds eind vorig jaar al klaar, maar weldra
kunnen de echte tunnelwerken beginnen.
boorschild
Belcam Productions
De tunnels die onder de stad worden geboord, hebben een binnendiameter
van 7,3 meter en een buitendiameter van 8 meter. De treinen zullen
vanaf midden 2006 op een diepte van gemiddeld 18 meter via de tunnel
onder de stad doorrijden richting noorden van Antwerpen en omgekeerd.
De twee enkelsporige tunnelkokers van 1200 meter lengte zullen zowel
worden gebruikt voor binnenlands als voor internationaal treinverkeer,
maar nooit voor goederentransport. Met de bouw en het boren van dit
gedeelte van de noord-zuidverbinding is een investering gemoeid van
69,30 miljoen euro.
tunnelsegmenten In totaal worden 13 000 tunnelsegmenten gebruikt voor
de wanden van de tunnelkokers.
Het project noord-zuidverbinding
De NMBS werkt sinds mei 1998 aan de aanleg van de
noord-zuidverbinding. Dit is een nieuwe spoorverbinding tussen
Antwerpen-Berchem en Luchtbal, met onder andere een spoortunnel van
3,8 km lengte tussen Antwerpen-Berchem en het Damplein. Dankzij de
noord-zuidverbinding kunnen de treinen vanaf 2006 rechtstreeks onder
de stad richting noorden van Antwerpen en omgekeerd sporen.
Wanneer de treinen de tunnel verlaten ter hoogte van het Damplein
rijden ze op een nieuwe spoorlijn richting Groenendaallaan waar het
nieuwe station Antwerpen-Luchtbal komt. Verder kunnen de treinen
gebruik maken van de nieuwe hogesnelheidslijn langs de autosnelweg E19
Antwerpen-Breda.
Met de aanleg van de Antwerpse noord-zuidverbinding verdubbelt de
capaciteit van het station. Niet alleen de binnenlandse treinen, maar
ook de internationale treinen en hst's zullen gebruik maken van de
noord-zuidverbinding. Bovendien kan er rond Antwerpen een heus
voorstadsnet worden uitgebouwd. Op die manier draagt de NMBS haar
steentje bij tot het verbeteren van de Antwerpse mobiliteit.
Tracé van de spoortunnel
tracé tunnel De aanleg van een spoortunnel biedt heel wat voordelen in
vergelijking met de constructie van een bovengrondse spoorlijn: zo
gebeuren alle onteigeningen ondergronds, behalve twee woningen aan de
Nachtegaalstraat waar er een evacuatie-uitgang komt. Bovendien spelen
de werken zich onder de grond af, waardoor de werfhinder bovengronds
beperkt blijft. Op het Koningin Astridplein worden de twee geboorde
tunnelkokers met het ondergrondse spoorcomplex verbonden.
De twee kokers voor de spoortunnel hebben een lengte van elk 1200
meter. Ze vertrekken aan het premetrostation Astrid en lopen verder
onder het Astrid Park Plaza-hotel, de Chinese supermarkt, de overdekte
markt en een parkeergarage in de Van Schoonhovenstraat. Vervolgens
worden de Lange Beeldekensstraat en de premetro-koker Astrid-Elisabeth
gekruist. Het tracé kruist vervolgens de Muizenstraat en loopt verder
langs de Dambruggestraat. Verder kruist het tracé de Spoorstraat,
Nachtegaalstraat, Richardstraat, Diepestraat en Klipstraat. Het
traject buigt verder af richting noorden en doorkruist de Van
Kerckhovenstraat, Geraniumstraat, Everaertstraat, Biekorfstraat,
Oranjestraat, Sint-Jobstraat en Viséstraat. Ten noorden van de
Viséstraat bevindt zich de bouwput van waaruit er richting Astridplein
twee tunnelkokers zullen worden geboord.
Aan het begin van het Damplein komen de twee tunnelkokers bovengronds.
De sporen blijven nog wel ondergronds tussen de woningen en het
voormalige stationsgebouw Antwerpen-Dam. Voorbij het stationsgebouw
eindigt de tunnel en klimt de spoorlijn naar het niveau van de huidige
spoorlijn Antwerpen-Essen (lijn 12).
Van april tot juli 2002 zijn vanuit de persput in de Viséstraat een
twintigtal buizen geperst onder de huizen, om hun stabiliteit tijdens
de tunnelwerken te verzekeren.
Persen van het buizendak Viséstraat - Sint-Jobstraat
Om de werken op een vlotte en efficiënte manier uit te voeren, gebeurt
de aanleg van de spoortunnel Astridplein-Damplein in verschillende
fasen. Naast een aantal voorbereidende werken werden er van september
2001 tot april 2002 een aantal funderingswerken uitgevoerd voor de
realisatie van de bouwput van het boorschild in de Viséstraat. Maar
vooraleer de eigenlijke tunnelwerken onder de stad echt konden
starten, werd er eerst een buizendak geperst onder de huizen van de
Viséstraat naar de Sint-Jobstraat.
Het buizendak verzekert de stabiliteit van de huizen tijdens de
uitvoering van de tunnelwerken. Het is 70 meter lang en 30 meter
breed. Het persen van de buizen gebeurde buis na buis. In totaal
werden 21 buizen geperst. Het boren van al deze buizen gebeurde 24 op
24 uur. Ondertussen compenseerden cementinjecties eventuele zettingen.
De werken voor het persen van het buizendak zijn gestart in april 2002
en onlangs voltooid. Dit was sneller dan gepland. Nu deze fase achter
de rug is, worden de bouwputten in de Viséstraat en de Sint-Jobstraat
gedicht en de straten opnieuw aangelegd.
De werken op het Damplein
Met de keuze voor een spoortunnel zullen de werken zich vooral onder
de grond afspelen waardoor de werfhinder beperkt blijft. Op het
Damplein is er echter wel een werf nodig voor de afwerking van de
tunnel bovengronds. De werken veroorzaken ook een wijziging van de
verkeerssituatie op het plein.
Eind 2002 worden er een aantal voorbereidingswerken op het Damplein
uitgevoerd. Vanaf januari 2003 wordt de tunnel hier in open bouwsleuf
aangelegd, die later wordt overdekt. De aanleg van de gesloten
toegangshelling gebeurt in twee fasen om een permanente doorgang voor
het verkeer te garanderen en de nutsleidingen te verplaatsen. Tijdens
die fasen worden de twee ondergrondse tunnelkokers (Viséstraat)
verbonden met de bovengrondse koker (Damplein), waarin de latere
sporen voor de noord-zuidverbinding zullen worden aangelegd.
Heraanleg van het Damplein en het spoorwegemplacement
De treinen komen bovengronds ter hoogte van het Damplein. De tunnel wordt geïntegreerd in het plein dat volledig opnieuw zal worden aangelegd. De heraanleg van het Damplein maakt deel uit van een internationale stedenbouwkundige wedstrijd die rond de nieuwe bestemming van het spoorwegemplacement wordt georganiseerd.
Voorbij het stationsgebouw Dam klimt de spoorlijn van de noord-zuidverbinding naar het niveau van de huidige spoorlijn Antwerpen-Essen (lijn 12). De spoortunnel wordt geïntegreerd in het Damplein dat een metamorfose ondergaat met nadruk op een groene zone en verkeersvriendelijke oplossingen. De heraanleg van het plein start midden 2004. Eind 2005 zal het nieuwe Damplein voltooid zijn.
NMBS zoekt naam voor boorschilden
In de bouwwereld is het de gewoonte om speciaal gebouwde machines een
naam te geven. Zo werd ook het boorschild dat wordt gebruikt bij de
aanleg van de tunnel onder "het groene hart", tussen Rotterdam en Den
Haag, gedoopt met de naam "Aurora".
De NMBS zoekt ook naar een gepaste naam voor de twee (een per koker)
boorschilden die voor de Antwerpse tunnel zullen worden gebruikt.
Ideeën zijn welkom per mail (frederic.petit@nmbs.be) of per post
(NMBS, Infolokaal noord-zuidverbinidng, Koningin Astridlaan 27, 2018
Antwerpen).
Tijdens het officiële startschot van de boorwerkzaamheden eind
september wordt de naam bekendgemaakt, in aanwezigheid van de
creatieve geest.
De tunnelboormachine in cijfers
Lengte tunnelboormachine
60 meter
Lengte boorschild
9 meter
Totaal gewicht tunnelboormachine
680 ton
Diameter snijrad tunnelboormachine
8,27 meter
Totale hoeveelheid gebruikt beton
56.500 m³
Overzicht van de werken
De werken voor de aanleg van de noord-zuidverbinding zijn gestart in
mei 1998. Midden 2006 is de noord-zuidverbinding klaar en is het
station Antwerpen-Centraal volledig vernieuwd. Hieronder volgt een
overzicht van de belangrijkste werken voor de aanleg van de
spoortunnel Astridplein-Damplein.
Viséstraat
Uitgevoerde werken :
Voorbereidende werken in omgeving Viséstraat
Begin mei 2001 - Eind augustus 2001
Vertrekschacht boorschild : funderingswerken op werf Viséstraat
September 2001 - April 2002
Bouwputten in Viséstraat + Sint-Jobstraat
Begin januari 2002 - Eind september 2002
Persen buizendak Viséstraat - Sint-Jobstraat
Begin april 2002 - begin juli 2002
Toekomstige werken :
Boren van de 1ste tunnelkoker Viséstraat - Astridplein Begin
oktober 2002 - Eind april 2003
Boren van de 2de tunnelkoker Viséstraat - Astridplein
Begin juli 2003 - eind januari 2004
Damplein
Voorbereidende werken op het Damplein
December 2002 - Januari 2003
Werken op het Damplein in gesloten toegangshelling
Januari 2003 - Mei 2004
Heraanleg van het Damplein
Juni 2004 - Eind 2005
© 2002 NMBS