Wageningen Universiteit

Persbericht Wageningen Universiteit

12 juli 2002, nr. 049

Wageningen een week lang in het teken van turbulentie en grenslagen

Soms ontstaan wolken eerder boven droge ondergrond

De vorming van wolken boven land verloopt niet altijd zoals men zou denken. Meestal is er bij mooi weer meer kans op (lage) wolkenvoming boven een vochtige bodem. Onder bepaalde atmosferische omstandigheden, die zich ook in Nederland kunnen voordoen, leidt minder bodemvocht juist tot meer wolken. Dit blijkt uit een studie die is uitgevoerd door de Amerikaanse meteoroloog Mike Ek en de Wageningse hoogleraar meteorologie en luchtkwaliteit prof.dr. Bert Holtslag. "Het lijkt wat in te gaan tegen de intuitie, maar het is eigenlijk een aardige illustratie van de complexiteit van bodem-, water- en atmosfeersystemen. Het fenomeen treedt alleen overdag op bij mooi weer wanneer de atmosferische grenslaag boven land relatief diep is (zeg meer dan een kilometer). De grootste waarden voor de relatieve vochtigheid worden dan bij de top van de grenslaag eerder bereikt boven droge bodems in plaats van boven vochtige bodems", aldus Holtslag. De invloed van bodemvocht op wolkenvorming is een onderwerp dat gepresenteerd wordt op het internationale symposium dat van maandag 15 tot vrijdag 19 juli in Wageningen plaatsvindt. In totaal worden zo'n 250 voordrachten en posters gepresenteerd over de rol van turbulentie en grenslagen op weer en klimaat.

Weersystemen zijn in principe te beschrijven op basis van natuurkundige wetmatigheden, zoals de thermische energiebalans, instraling, uitstraling en verdamping. Tevens bepalen de mechanische wetten van drukveranderingen en stromingen hoe luchtmassa's ten opzichte van elkaar bewegen, en hoe kleinschalige turbulentie nabij het aardoppervlak zorgt voor het transport van warmte, waterdamp en kooldioxide. Kennis van deze processen is van groot belang om meer inzicht te verkrijgen in het lokale weer en het klimaat (bv. stadsklimaat of mistontwikkeling) en kan onder meer worden toegepast in atmosferische modellen voor de weersverwachting en voor klimaatstudies.

Voor het eerst in de geschiedenis wordt het Grenslaagsymposium van de American Meteorological Society in Nederland gehouden. De onderwerpen van dit congres lopen uiteen van uitwisselingsprocessen tussen de atmosfeer en het landoppervlak tot de verspreiding van verontreinigingen in de atmosfeer. De Wageningse meteorologen kregen de eer als gastheer voor dit symposium op te treden vanwege hun uitstekende reputatie op het gebied van grenslaag- en turbulentie-onderzoek.