Gemeente Velsen

Interview met beiaardier

Jonge beiaardier vervangt stadsbeiaardier

"Je moet je oren beneden hebben"

Velsen - Elke donderdag van 12.30 tot 13.30 klinken de klokken van het carillon uit de toren van het gemeentehuis. Normaalgesproken wordt de beiaard bespeeld door de vaste beiaardier Bob van Wely, maar sinds enige tijd wordt deze vervangen door Wim Ruitenbeek.

Wim Ruitenbeek (1978) studeert nog op de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort. Hij woont bij zijn moeder in Nijkerkerveen, onder de rook van Amersfoort.

Wim Ruitenbeek in de speelruimte

Beiaard met 49 klokken

Foto's met uitzicht vanaf stadhuistoren

Wanneer studeer je af? Volgend jaar studeer ik af, maar ik mag me nu al beiaardier noemen.

Je bent nog jong, 23, wanneer ben je met muziek begonnen? Op mijn vierde begon ik met blokfluit, daarna trompet bij de fanfare en orgel op de muziekschool.

Hoe is de beiaard ontstaan? Het woord beiaard is afgeleid van "beieren", en betekent dus zoiets als 'datgene wat beiert'. In het begin van de 15e eeuw had je overal in de Lage Landen uurwerken in torens die de uren sloegen. Omdat veel mensen toch moeite bleken te hebben om precies te horen of een toren nou twee of drie keer had geslagen, besloot men tot het maken van een 'voorslag'. Dit was een klein melodietje voordat het uur werd geslagen, zodat de mensen wisten dat de urenslag nog zou volgen. Op die manier wisten ze beter wanneer ze moesten gaan opletten. Nog weer later begon men de klokken via touwen te verbinden met een klavier, zodat men behalve de voorslag zelfs hele stukken op de klokken kon gaan spelen.

Waar ontstond de eerste beiaard? De eerste beiaard ontstond in Oudenaerden in België. De beiaard is sowieso een typisch lage-landen-fenomeen, net zo als kaas, tulpen en klompen. Er zijn in Nederland nog totaal 190 beiaarden en in België naar verhouding evenveel. In Noord-Frankrijk wordt het al een stuk minder, slechts 50. In Amerika zijn er totaal ongeveer evenveel als in Nederland en bijna allen van Nederlandse makelij.

Wanneer wist je dat je beiaardier wilde worden? Op mijn veertiende.

Is het een populair beroep? Op het ogenblik zijn er in Nederland 80 actieve beiaardiers die tezamen de 190 beiaarden bespelen. De populatie is op leeftijd en er gaat binnen 10 jaar 25% met pensioen. Van alle beiaardiers is 5% een vrouw.

Zien de beiaardiers elkaar wel eens? Het is een vreemd beroep. Je stapt in je auto, rijdt naar een toren, klimt de trap op, speelt een tijdje, toren weer af, auto in, naar de volgende toren en dat soms wel vier keer op een dag op heel verschillende plekken. Ondertussen zie je niemand en hoort iedereen je.
We zijn lid van de Nederlandse Klokkenspelvereniging en ontmoeten elkaar minstens eenmaal per jaar tijdens de ledenvergadering. Maar vaak zie je elkaar ook nog wel eens bij andere gelegenheden.

Wat voor soort beiaardier ben je? Bij het spelen gaat het om de keuze van de stukken, de moeilijkheidsgraad, de techniek, en de interpretatie. Ik heb dit jaar een Internationaal concours gewonnen in Enkhuizen vooral vanwege mijn interpretatie.
Als ik speel, dan probeer ik rekening te houden met iedereen, dus een gevarieerd aanbod te laten horen, van populair tot klassiek.

Wat is je ambitie?
Ik ben dirigent van twee kinderkoren, en van een basisschoolorkest, arrangeer mijn eigen muziek. Het gaat al best goed. Om een fatsoenlijk inkomen bij elkaar te verdienen heb ik zo'n 7 aanstellingen nodig bij verschillende torens. Verder hoop ik dat ik zo lang als mijn benen me kunnen dragen te kunnen blijven doen wat ik nu doe.

Vertel eens wat meer over de Velsense beiaard? In Velsen staat een standaard beiaard met 49 klokken, in 4 octaven. Bijzonder zijn de lage bes en de lage es, waardoor een rijker repertoire gespeeld kan worden. Gelukkig heb ik geen absoluut gehoor, want veel beiaarden staan in een andere grondtoon. Zo staat de beiaard hier in d. Je speelt dus een stuk dat in c staat in een andere toonsoort. Daar kunnen mensen met een absoluut gehoor slecht tegen, omdat ze voortdurend een d blijven horen waar, volgens hun, een c zou moeten klinken.

Geniet je van je eigen spel? Ik vind het leuk om te spelen, maar het is vooral werk en techniek. Je moet je voortdurend realiseren dat de klanken die jij veroorzaakt nog vaak honderden meters moeten afleggen voordat ze in de oren van de mensen terecht komen. Dus vanuit mijn perspectief hoeft het niet mooi te klinken, als het op de grond maar goed klinkt. Daarom moet je je oren beneden hebben terwijl je zelf boven zit.

Wim Ruitenbeek wil met ingang van heden het initiatief nemen elke week een verzoeknummer te spelen om 13.00 precies. Afhankelijk van of uw verzoeknummer speelbaar is zal Wim het nummer op 13.00 uur op donderdag volgend op het verzoek ten gehore brengen. Verzoekjes kunnen worden ingediend tot de woensdag tevoren om 12.00 uur.

U kunt uw verzoeknummer mailen naar: wimdebeiaardier@hotmail.com