Nederlandse mededingingsautoriteit (NMa)

Persbericht 02-23

Den Haag, 9 juli 2002

NMa: doorleververbod AstraZeneca in strijd met Mededingingswet

Het door AstraZeneca opgelegde verbod aan ziekenhuizen en apotheken om geneesmiddelen niet buiten de ziekenhuismuren af te leveren, is in strijd met de Mededingingswet. Dit heeft de NMa bepaald in een besluit over geneesmiddelenproducent AstraZeneca.

De ziekenhuizen die geneesmiddelen afnemen van AstraZeneca krijgen zeer hoge kortingen onder de voorwaarde dat zij deze geneesmiddelen uitsluitend gebruiken voor patiënten die in een ziekenhuis zijn opgenomen (intramuraal). Het doorleveren van deze geneesmiddelen aan bijvoorbeeld particulieren of apotheken (extramuraal) wordt door AstraZeneca expliciet verboden.
Door een doorleververbod te hanteren, houdt Astra Zeneca kunstmatig een prijsverschil in stand tussen het intramurale en het extramurale segment. Hierdoor wordt potentiële concurrentie tegengegaan en ontneemt AstraZeneca ziekenhuizen de prikkel om over te stappen naar concurrerende geneesmiddelen die dezelfde werking hebben. Zonder doorleververboden kan de keuze voor geneesmiddelen anders uitvallen en kunnen de totale kosten lager liggen dan nu het geval is.

De wetgever beoogt ziekenhuizen te laten concurreren met apotheken door ziekenhuizen, via poliklinische apotheken in of bij het ziekenhuis, de mogelijkheid te geven eveneens geneesmiddelen te leveren aan niet-opgenomen patiënten. Hierdoor krijgt de consument meer keuzemogelijkheden bij het afhalen van geneesmiddelen. Verder worden apotheken aangezet tot het verbeteren van doelmatigheid en kwaliteit en kan een prikkel ontstaan om geneesmiddelen goedkoper af te leveren dan volgens de huidige maximumtarieven. Het doorleververbod van AstraZeneca vormt een belemmering van deze door de wetgever beoogde effecten.

Voor geneesmiddelenproducenten is het van groot belang om op het intramurale segment een belangrijke positie te verwerven. Huisartsen schrijven aan voormalig ziekenhuispatiënten vaak dezelfde geneesmiddelen voor als de specialist in het ziekenhuis (het zogenaamde uitstralingseffect). Door de hoge kortingen die AstraZeneca hanteert, wordt het voor producenten moeilijker om een positie op de intramurale markt te verwerven, omdat ziekenhuizen door deze hoge kortingen niet snel zullen overstappen op een concurrerend geneesmiddel.