Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
PERSBERICHT
STAD EN LAND IN EEN NIEUWE GEOGRAFIE.
Maatschappelijke veranderingen en ruimtelijke dynamiek
WRR Voorstudies en achtergronden V112
---
Minder centrale sturing gewenst in het ruimtelijk beleid
3 juli 2002
De Nederlandse overheid houdt in het ruimtelijk beleid te weinig
rekening met maatschappelijke veranderingen. Nog steeds wordt
geprobeerd de ruimtelijke ontwikkeling verregaand centraal te sturen.
De mogelijkheden voor de centrale overheid om in de ruimte in te
grijpen bijvoorbeeld via regulering en bestemming van grondgebruik
nemen echter af. Een alternatief beleid waarin de provincies en
gemeenten meer de regie hebben over de ruimtelijke ontwikkeling,
verdient dan ook de voorkeur.
Dit is de boodschap van WRR-stafmedewerkers Wendy Asbeek Brusse, Harry
van Dalen en Bart Wissink in de studie Stad en land in een nieuwe
geografie. Maatschappelijke veranderingen en ruimtelijke dynamiek, die
vandaag wordt gepubliceerd in de reeks Voorstudies en achtergronden
van de WRR. Met de studie laten de auteurs zien dat, naast politieke
kritiek op de Vijfde nota over de ruimtelijke ordening, er ook
bestuurstechnisch veel op de nota valt af te dingen.
Ingrijpende veranderingen
De auteurs bestuderen de veranderde dynamiek achter de verschuivingen
in stad en land vanuit drie wetenschappelijke disciplines: de
economie, de sociologie en de geografie. Zij constateren dat
maatschappelijke veranderingen ingrijpende ruimtelijke consequenties
hebben. Ten eerste veranderen de ruimtelijke kenmerken van
maatschappelijke processen. Door de komst van nieuwe informatie- en
communicatietechnologieën treedt voor sommige activiteiten
bijvoorbeeld een ruimtelijke spreiding op, terwijl andere zich juist
ruimtelijk clusteren. Ruimtelijke verbanden krijgen daardoor een
nieuwe invulling over diverse schalen variërend van mondiaal tot
lokaal.
Ten tweede verandert ook de perceptie van de ruimte. Opvattingen over
de aard en betekenis van een plek worden steeds gedifferentieerder;
zij worden ook minder direct bepaald door de mensen die op die plek
wonen.
Ten derde zijn de consequenties van deze veranderingen in de
inrichting van de fysieke ruimte terug te zien. Zo worden de
historische binnensteden ingericht als consumptieruimtes, vestigen
vrijetijdscentra zich aan de randen van steden en op het platteland,
worden ommuurde woonwijken gebouwd en zijn bataljons antennes
zichtbaar voor mobiele telefonie. Zo ontstaat in Nederland een nieuwe
geografie, met nieuwe ruimtelijke problemen en uitdagingen.
Alternatief beleid De overheid houdt onvoldoende rekening met de
kenmerken van deze nieuwe geografie. Dit is bijvoorbeeld terug te zien
in de Vijfde nota over de ruimtelijke ordening. Met deze nota tracht
de centrale overheid vanuit Den Haag de ruimtelijke ontwikkeling in
Nederland verregaand te regisseren. Gegeven de toegenomen ruimtelijke
dynamiek en de afnemende invloed van het instrumentarium van de
ruimtelijke ordening valt echter te verwachten dat dit beleid tekort
zal schieten. Een alternatief beleid waarin de provincies en gemeenten
meer de regie wordt gelaten over de ruimtelijke ontwikkeling, verdient
volgens de auteurs de voorkeur. Hiernaast roepen de auteurs op tot
meer aandacht in het overheidsbeleid voor nieuwe themas, zoals de
tendens van privatisering van de openbare ruimte, die in de toekomst
voor nieuwe ruimtelijke problemen kunnen zorgen.
---
Wendy Asbeek Brusse, Harry van Dalen en Bart Wissink (2002) Stad en
land in een nieuwe geografie. Maatschappelijke veranderingen en
ruimtelijke dynamiek, WRR Voorstudies en achtergronden V112, Den Haag:
Sdu Uitgevers. ISBN 90 1209 6554.
---
Deze publicatie (Prijs 29.50) is te bestellen bij:
Sdu Servicecentrum Uitgeverijen
Postbus 20014
2500 EA 's-Gravenhage
tel. 070-378 9880
fax 070-378 9783
U kunt ook rechtstreeks via de bestelpagina op de internet site van de
Sdu bestellen
De publicatie is in zijn geheel ook beschikbaar op de website van de
WRR: Stad en land in een nieuwe geografie. Maatschappelijke
veranderingen en ruimtelijke dynamiek.
---
Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen bij het bureau van de WRR:
S.J. Langeweg tel. 070 - 356 4651
H.P. van Dalen tel. 070 356 4668
---