Katholieke Universiteit Nijmegen
Gelders dialect in kaart gebracht
Start gemaakt met dialectwoordenboeken voor Veluwe en Gelders
Rivierengebied
Op 1 juli a.s. wordt een begin gemaakt met het schrijven van twee
nieuwe regionale dialectwoordenboeken, één voor de Veluwe en één voor
het Gelders Rivierengebied (Bommelerwaard, Betuwe, Land van Maas en
Waal). De woordenboeken worden onder deskundige begeleiding
samengesteld door werkgroepen van dialectsprekers verspreid over deze
regio's. De algehele coördinatie ligt bij de afd. Algemene
Taalwetenschap en Dialectkunde van de KU Nijmegen. In de jaren
2004-2008 zullen de woordenboeken in een aantal afleveringen
verschijnen.
Plaatselijke dialecten veranderen en gaan deels verloren door de
opmars van het Standaardnederlands. Het vastleggen van de traditionele
woordenschat is daarom nodig. Maar het gaat om méér dan vastleggen.
Dialect wordt immers steeds meer gekoesterd als een uiting van levend
regionaal bewustzijn en identiteit.
Met de twee woordenboekseries die uit het project resulteren, zal heel
Gelderland worden voorzien van regionale dialectwoordenboeken. Eerder
verscheen al het Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse
Dialecten. Dat wordt samengesteld door het Staring Instituut (Centrum
voor het streekeigene in Achterhoek en Liemers) in Doetinchem. Van de
bij dat project opgedane ervaring kan nu geprofiteerd worden. De
nieuwe woordenboeken bouwen ook voort op de kennis verzameld in de
vele lokale woordenboeken die de afgelopen decennia in Gelderland
verschenen.
Plaatselijke werkgroepen
De nieuwe woordenboeken krijgen een thematische indeling. Rond drie
algemene en voor iedereen herkenbare onderwerpen - De Mens, Het Huis
en De Wereld - worden allerlei woorden en begrippen beschreven. Door
deze aanpak zijn de woordenboeken interessant voor een breed publiek.
Momenteel wordt hard gewerkt aan de vorming van de plaatselijke
werkgroepen. Het project is voor een groot deel gebaseerd op de inzet
van vrijwilligers, daaraan ontleent het ook zijn binding met de
streek. De werkgroepen maken bij het verzamelen van de dialectwoorden
gebruik van schriftelijke vragenlijsten, die regelmatig worden
toegezonden. In beide regio´s is een coördinator (taalkundige)
aangesteld voor de begeleiding.
Samenwerking
Het project is een samenwerkingsverband van vijf instellingen: het al
genoemde Staring Instituut, de afdeling Algemene Taalwetenschap en
Dialectkunde van de Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN), de
IJsselacademie (centrum voor streekcultuur in de noordelijke Veluwe en
Noordwest-Overijssel) in Kampen, de Stichting Grensoverschrijdende
Streektalen in Kampen (GOS) en het Gelders Oudheidkundig Contact
(consulentschap voor erfgoed, musea en geschiedbeoefening) in Zutphen.
De financiering is zeker gesteld door belangrijke bijdragen van de
Provincie Gelderland en de KUN.
Meewerken?
Mocht u belangstelling hebben voor deelname aan een van de
werkgroepen, neem dan contact op met drs. Ton van de Wijngaard, KUN,
telefoon 024-3615998, e-mail h.van.de.wijngaard@let.kun.nl. Bij hem
kunt u ook terecht voor vragen of suggesties.
1-7-2002