SOTHEBY'S
Press Release
Topstuk bij Sotheby's:
"Gezicht op Enkhuizen" van Springer
Op maandag 23 april 2001 houdt het internationale veilinghuis
Sotheby's in Amsterdam een belangrijke veiling van 19de Eeuwse Europese
Schilderijen. Het absolute topstuk is een imposant Gezicht op Enkhuizen van
de Amsterdamse kunstenaar Cornelis Springer (1817-1891), een veelgeprezen
schilder van 19de eeuwse stadsgezichten. Het stadsgezicht dat nu bij
Sotheby's onder de hamer komt, toont een in velerlei opzichten unieke plek
in Enkhuizen: het Zuiderspui met zijn befaamde, rijk versierde gevels,
uitkijkend op de Drommedaris. Tot op de dag van vandaag is dit stukje
Enkhuizen, waar men zich in de 17de eeuw waant, zo goed als ongerept
gebleven. Springer's zonnige, levendige schilderij is gestoffeerd met vele
figuren: links staan enkele dames in de deuropening met elkaar te praten,
terwijl in het midden een paard een zware last over de keien trekt. Enkele
jongens rusten uit op de Spuibrug; verderop loopt een statig geklede heer
met hoed, vermoedelijk een van de notabelen van de stad. In het verschiet,
rechts van de ophaalbrug, rijzen de masten omhoog van een zeilschip, wat
erop duidt dat we niet ver van de haven zijn. Springer schilderde het paneel
in 1866, op het hoogtepunt van zijn artistieke carrière. Vanaf 1864 werkte
hij veelvuldig in Enkhuizen, dat vanwege het schilderachtige karakter sterk
tot zijn verbeelding sprak. Springer kende de stad goed en had eerst
uitvoerig studie gemaakt van de situatie op het Zuiderspui. In de regel
maakte hij ter plekke talloze schetsen, die hij vervolgens in zijn
Amsterdamse atelier uitwerkte tot voltooide schilderijen. Uit de bewaard
gebleven verkoopboeken van de schilder blijkt dat Springer minimaal drie á
vier weken aan dit schilderij heeft gewerkt. Dit resulteerde in een
meesterwerk met een ongekende rijkdom aan details; bijna ieder steentje is
zichtbaar op het schilderij. Nadat Springer op 6 juni 1866 de laatste hand
had gelegd aan het schilderij, verkocht hij het op 18 juni 1866 voor het
indertijd ongekend hoge bedrag van Nlg. 600,- aan de verzamelaar C.J.
Nieuwenhuijs in Londen. De geschatte waarde bedraagt nu Nlg.
500.000-700.000.
Een ander topstuk van deze veiling is zonder twijfel ook een winters
stadsgezicht van Willem Koekkoek, de zoon van de bekende marine schilder
Hermanus Koekkoek sr. Hij leerde het vak van zijn vader en legde zich geheel
toe op het schilderen van stadsgezichten, een genre dat in de Nederlandse
romantiek tot grote bloei zou komen. Ofschoon hij geen topografische
juistheid ambieerde, geven Koekkoeks stadsgezichten een prachtig beeld van
het schilderachtige karakter van de Hollandse steden. Vooral zijn
wintergezichten, waarin de tijd lijkt te hebben stilgestaan, zijn bijzonder
geliefd. Het stadsgezicht dat nu bij Sotheby´s wordt aangeboden is van
buitengewone kwaliteit en wordt getaxeerd op Nlg 110.000-150.000. Van een
tijdgenoot van Koekkoek, de schilder Adrianus Eversen, komt een zonnig,
gedetailleerd stadsgezicht onder de hamer, gestoffeerd met vele figuren
(geschat op Nlg 60.000-80.000). Eversen kan zich in dit stadsgezicht meten
met zijn veelgeprezen leermeester, de Amsterdamse schilder Cornelis
Springer. Tot de opvallende werken van de romantische school behoren verder
een strandgezicht met baders van Mari ten Kate (Nlg 40.000-60.000) en een
gezicht op Amsterdam van J.C. Greive (Nlg 30.000-50.000).
In de categorie Haagse School en Tachtigers, stromingen die zich de
laatste jaren in een toenemende belangstelling mogen verheugen, trekken de
volgende werken de aandacht. Allereerst een prachtig strandgezicht met
spelende kinderen van de Haagse School-kunstenaar B.J. Blommers, die bijna
zijn gehele leven in Scheveningen en Katwijk heeft gewerkt (Nlg
80.000-120.000). Het betreft een recentelijk ontdekte, kleinere versie van
zijn meest bekende werk, De kleine garnalenvissers (de grote versie bevindt
zich in het Stedelijk Museum in Amsterdam). Van de nestor van de Haagse
School, Jozef Israels, komt een indrukwekkende aquarel onder de hamer (60 x
90 cm.), waarop we zien hoe mannen te paard een bomschuit binnenhalen op het
Scheveningse strand (taxatie Nlg 60.000-80.000). De gedurfde penseelvoering
en het sobere koloriet waren indertijd belangrijke vernieuwingen in de
schilderkunst en vestigden Israels´ naam als leider van de Haagse School.
Een ander lid van deze beweging, Willem Roelofs, is vertegenwoordigd met een
stemmig heidelandschap, geschilderd in het Drentse dorpje Eursinge, waar hij
in augustus 1861 verbleef samen met zijn schildersvriend en leerling
Alexander Mollinger (Nlg 80.000-120.000). Ongetwijfeld de bekendste
zeeschilder van de Haagse School, Hendrik Willem Mesdag, is op deze veiling
vertegenwoordigd met meerdere schilderijen, waaronder een kustgezicht met
afgemeerde bomschuiten bij avondlicht (Nlg 80.000-120.000).
Van de Amsterdamse impressionist George Hendrik Breitner worden
enkele belangrijke werken aangeboden, waaronder een prachtige aquarel van
een koetsier in de mist (Nlg 55.000-65.000) en een gezicht op een
Amsterdamse gracht (Nlg 15.000-20.000). Zijn vriend Isaac Israels is
eveneens sterk vertegenwoordigd. Na aanvankelijk te hebben gewerkt in de
stijl van zijn beroemde vader, werd Isaac Israels na zijn verhuizing naar
Amsterdam (in 1887) gegrepen door het modernisme. Hij schakelde over op
moderne, stedelijke onderwerpen en een expressieve, kleurrijke stijl van
schilderen. Het hier aangeboden schilderij, Ezeltje rijden op het strand van
Scheveningen (taxatie Nlg 300.000-500.000), toont een van zijn meest
befaamde onderwerpen en munt uit door de rake penseelvoering en heldere
kleuren. Israels vervaardigde dit schilderij rond de eeuwwisseling, toen hij
met zijn vader en de Duitse schilder Max Liebermann in Scheveningen
verbleef. Het schilderij stamt uit een buitenlandse privé-collectie en is
sedert 1924 niet meer op de markt geweest.
Kijkdagen 19 t/m 22 april, van 10.00 tot 16.00 uur, op vrijdag
tot 20.00 uur
Veiling: maandag 23 april 2001 om 14.00 uur en 19.30 uur
Foto's zijn beschikbaar en kunnen per post of email toegezonden worden.
Met vriendelijke groet,
Diana Ridderikhoff
Press / Public Relations
Sotheby's Amsterdam
De Boelelaan 30
1083 HJ Amsterdam
Tel. 31 20 550 2205
Fax 31 20 550 2310
diana.ridderikhoff@sothebys.com