Uit een uitvoerig onderzoek naar de informatievoorziening over de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ) via het internet kan eensluidend als conclusie getrokken worden dat 90% van de websites die dit onderwerp hebben opgenomen bestaat uit makelaars die prediken voor eigen parochie: "Laat ons uw huis taxeren".
Die schrijnende conclusie toont maar weer eens aan dat de informatiemogelijkheid van het internet vooral benut wordt voor commerciële hoofddoelen. De zuivere informatievoorziening inzake de WOZ blijkt slechts weggelegd voor de gemeenten zoals Apeldoorn en Purmerend. Daar kunnen de "online-burgers" hun persoonlijke gegevens opvragen en zo beoordelen in hoeverre de waardebepaling reëel is.
Behalve de geur van commerciële bijbedoelingen valt op dat her en der storende fouten zijn waar te nemen. Zo toont één van de onderzochte sites tabellen waarin waardestijging van het tarief Onroerend Zaak Belasting (ozb) is doorgerekend voor de periode 2001 tot en met 2004, de nieuwe WOZ-periode. En passant verhoogt met in deze periode ook het eigen woning forfait met hetzelfde percentage stijging. De argeloze burger zal deze fout niet ontdekken. Enige kennis van zaken is onontbeerlijk om dit te ontdekken. Een andere site biedt online een pro-forma bezwaarschrift aan waarin een wetsartikel staat vermeld wat vorig jaar is komen te vervallen. Onderhoud van websites op basis van actualiteit blijft een klus die velen zich pas achteraf realiseren. Het legt in dit geval de mindere accuratesse bloot van de eigenaar van deze site. Dat de internetter over enige kennis van zaken moet beschikken blijkt ook bij de typische online doe-het-zelf sites. Bij één van de onderzochte sites moet je van goede huize komen om het juridisch jargon in de hulpinformatie te kunnen lezen.
Het toppunt van schijninformatie wordt bereikt door een aanbieder van online faciliteiten, waaronder bezwaarschriften en berekeningen. Daar wordt zelfs gevraagd om de gegevens van de hypotheek in te vullen. Prima informatie voor een hypotheekbemiddelaar die straks de argeloze internetter een voorstel kan doen op basis van de leninggegevens die eerder zijn achtergelaten in de database.
Wat rest is de 10% die wel keurige informatie geeft of helder uitlegt dat de intentie van de site is om advies en begeleiding te geven tegen betaling. Opvallend is dat adviserend Nederland zo slecht vertegenwoordigd is, terwijl de WOZ bij uitstek een mogelijkheid is om op meerdere terreinen en voor meerdere jaren belasting te besparen. De waarde van het onroerend goed werkt door naar de inkomstenbelasting box 1 via het eigen woning forfait, naar box 3 voor de eigenaren van beleggingspanden en 2e woningen, naar de belastingheffing door waterschappen en naar de onroerend zaak belasting. Laatst genoemde is inmiddels voor lokale overheden een interessante sluitpost voor de gemeentelijke begroting geworden. Weliswaar maken burgemeester en wethouders op dit moment mooie sier door te verklaren dat het tarief ozb globaal een 40% verlaagd is ten opzichte van vorig jaar. Zij verzuimen veelal om te vertellen dat in de vorige WOZ-periode forse stijgingen van het tarief zijn gehanteerd. Een stijging van 50% in de laatste 4 jaar is , zo blijkt, geen uitzondering.
Is de burger dan aan wetgever overgeleverd? Als het gaat om tarieven luidt het antwoord ja. Ook het eigen woning forfait is een variabel. Het tarief wordt jaarlijks op prinsjesdag bepaald. Als het gaat om de uitvoering van de WOZ is mijn persoonlijke ervaring ook ja. Ondanks een Waarderingskamer, een zelfstandig bestuursorgaan met publiekrechtelijke rechtspersoonlijkheid dat is ingesteld op grond van de Wet WOZ met in haar takenpakket het toezicht op de waardering, blijkt in de praktijk dat de kwaliteit van de waardebepaling voor een groot gedeelte afhankelijk is van de kennis van zaken van de lokale overheden. Met name de feitelijke inhoudelijkheid van de waardebepalingen laat soms sterk te wensen over. Terwijl dit nu juist de achilleshiel is waar het bij de WOZ-beschikking om draait. De beschikking toont immers een waarde op basis van een spiegeling van het onroerend goed aan zogenaamde referentieobjecten. Wanneer de feitelijke samenstelling van de waardering en derhalve van de beschikking onvolledig of onjuist blijkt te zijn, dan laten de lokale overheden zo voldoende kans op een succesvol bezwaarschrift. De juiste strategie derhalve voor de burger in kwestie is om eerst te bepalen op grond van welke criteria de gemeente het onroerend goed in eigendom en of gebruik heeft bepaald om vervolgens in een definitief bezwaarschrift en op basis van aantoonbare verschillen met de referentieobjecten het waardeverschil aannemelijk te maken. Een proforma bezwaarschrift is derhalve de eerste actie van de zijde van de burger. Helaas valt ook nu te constateren op het internet, dat er zeer grote kwaliteitsverschillen bestaan tussen de aangeprezen proforma bezwaarschriften. De doe-het-zelf burger is gewaarschuwd. Het proforma bezwaarschrift dient ook aan de vormvereisten van de wet te voldoen. Voldoet zij niet dan kan de gemeente haar ontvankelijk verklaren en is de kans op het verstrijken van de termijn waarbinnen bezwaar aangetekend kan worden bijna 100%. Het is te hopen dat velen van u toch de weg weten te vinden naar een succesvol bezwaar. Over vier jaar is de volgende ronde. Laten we hopen dat Nederland dan inderdaad digitaal is geworden, zoals minister Jorritsma met haar tweede ronde van digitalisering hoopt te bereiken. Als de informatievoorziening via het web in die vier jaar mag groeien van een puberaal naar een volwassen niveau, dan zal de volgende WOZ ronde minder stof dan opwaaien dan nu het geval is. Ik kan mij namelijk niet voorstellen dat uw aangeslagen gevoel u belet om in het geweer te komen.
Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
Rik Smit FFP is werkzaam bij Smit Vernooij c.s. financieel planners
U kunt Rik Smit bereiken via:
T: 020-4825842
F: 020-4824859
E: riksmit@worldonline.nl of riksmit@smitvernooij.nl
W: www.smitvernooij.nl